Giriş

Dünyanın dağlık bölgelerinde kar ve buz çığları sık görülmektedir. Pek çok ülkenin bildirim sistemlerindeki eksiklikler nedeniyle çığ ilişkili morbidite ve mortaliteyi tam tahmin etmek oldukça güçtür. Avrupa ve Kuzey Amerika, çığ ilişkili ölümleri bildirmede oldukça iyi bir sisteme sahiptir. Her yıl Kuzey Amerika ve Avrupa’da ortalama olarak 150 kadar çığ ilişkili ölüm gerçekleşmektedir. 1983 ve 2015 yılları arasındaki 31 kış sezonunda, Avrupa ve Kuzey Amerika’da 5123 çığ ilişkili ölüm rapor edilmiştir. Ortalama olarak her yıl gerçekleşen 165 ölümün 130’unun Avrupa ülkelerinden olduğu bildirilmiştir. Aynı dönemde, ortalama olarak her sene Amerika’da 24, Kanada’da ise 12 kişi çığ nedeniyle hayatını kaybetmiştir.

Belgelenen Kuzey Amerika ve Avrupa’daki çığ ölümlerinin çoğu, kar motosikletleri, kayakçılar, snowboardcular, dağcılar ve kar ayakkabıcıları gibi eğlence amaçlı aktivitelerde meydana gelmektedir.  

Yaralanma ve ölüm riskini azaltmanın ilk yöntemi çığdan kaçınma olmalıdır. Bir çığ olayı meydana gelirse, çığ altında kalan kişinin yakınındakilerin uyguladığı doğru resüsitasyon teknikleri ve ileri yaşam desteği, çığ ilişkili morbidite ve mortalitenin azalması için kritik öneme sahiptir.

Bu sebeple Wilderness Medical Society tarafından, “Çığ İlişkili ve İlişkisiz Kar Altında Kalma Kazaları” ile ilgili kanıta dayalı öneriler geliştirmek için bir çalışma grubu oluşturularak bu kılavuz hazırlanmıştır. Öneri sınıfları ve kanıt düzeyleri yine American College of Chest Physicians şemasına göre belirlenmiştir^​1​.

Oldukça uzun olan bu kılavuzu^​2​, çığ kazalarında mortalite ve morbiditeye neden olan patofizyoloji ve arama kurtarma tekniklerinden oluşan birinci kısım ve resüsitasyondan oluşan ikinci kısım olarak iki aşamada anlatmayı uygun bulduk.

1.PATOFİZYOLOJİ

Çığ ilişkili olmayan derin kar altına gömülme durumunun patofizyolojisi de çığ gömülmesine benzer olarak birlikte anlatılmıştır.

Çığ yaralanmalarının morbiditesi ve mortalitesi büyük ölçüde gömme süresine, hava yolunun açıklığına, hava cebi hacmine, gömülme derinliğine ve travmatik yaralanmalara bağlıdır.

Hava cebi terimi, açık hava yolu ve ağız ve burun önündeki herhangi bir boşluk olarak tanımlanır. Yaralanmamış bir kurban için tam gömüldükten sonra (baş ve göğüs karın altında) hayatta kalma şansı yaklaşık % 50’dir. Yalnızca kısmen gömülmüşse (baş ve göğüs karın dışında), travma katkıda bulunan bir faktör değilse hayatta kalma şansı neredeyse % 100’dür. Asfiksi, çığ gömülmesi sırasında en yaygın ölüm nedenidir. Çığ ölümlerinin yaklaşık %75’i asfiksiye, % 25’i travmaya ve çok azı hipotermiye bağlıdır.

1.A. Asfiksi

Çığa gömülme sırasında asfiksi 3 ana mekanizma ile gerçekleşir: üst solunum yolunun kar ile tıkanması, buz maskesi oluşumu ve verilen havanın yeniden solunması nedeniyle gelişen oksijen yoksunluğu.

Çığ altında kalan hastalarda kar ile üst hava yolunun tamamen tıkanması sonucunda 10 dakika içinde hipoksi gerçekleşir. Asfiksi ise ilk 30 ile 60 dakikada gerçekleşir.Hava yolu açık ise, solunan havadaki su buharı yoğunlaşıp yüzün önündeki karda donarak hava akışını engelleyen bir “buz maskesi” meydana getirir.

Çığa gömülme sırasında asfiksi başlıca ölüm nedeni olduğundan, kurtarılma zamanı hayatta kalmanın en önemli belirleyicisidir. Gömülü bir hastanın 30 dakikadan fazla bir süre sonra hayatta kalması için açık hava yolu ve bir hava cebi olması gerekir. Hava cebinin hacmi ne kadar büyükse, gömüldükten sonra olası hayatta kalma süresi o kadar uzun olur.

Solunan hava %21 oksijen (O2) ve %0,03’ten az karbondioksit (CO2) içerir. Yeniden solunan havada ise yaklaşık %16 O2 ve %5 CO2 bulunur. Çığa gömülme sırasında verilen havanın yeniden solunması, solunan oksijen fraksiyonunda (FIO2) kademeli bir düşüşe ve solunan karbondioksit fraksiyonunda (FICO2) kademeli bir artışa neden olur. Hipoksi ve hiperkapni, yeterli bir hava cebi olmadığında asfiksi yoluyla ölüme neden olur.

Daha büyük bir hava cebi, hava akışı için daha fazla yüzey alanı sağlayarak, verilen CO2’nin hava cebinden kara yayılmasına ve O2’nin kardan hava cebine yayılmasına izin verir. Hava cebi yeterince büyükse, asfiksi gecikir ve hasta saatlerce hayatta kalabilir.

1.B. Travma

Travma, Kuzey Amerika ve Avrupa’da çığ ilişkili ölümlerin %25’ten daha azından sorumludur. Kanada’da ise travma çığ ilişkili ölümlerin daha büyük bir yüzdesinden sorumludur. Bunun sebebi kar yapısındaki ve coğrafi özelliklerdeki farklılıklardır.

Hastalar, bir çığda genellikle çalkantılı iniş sırasında hemen hemen her türden yaralanmaya maruz kalabilirler. Ciddi yaralanmalar genellikle ağaç veya kayalarla çarpışmalardan kaynaklanmaktadır.

En yaygın ciddi yaralanmalar baş, boyun omurgası, göğüs ve ekstremite yaralanmalarıdır. Çığ altında kalan hastaların çoğunda travmatik beyin hasarına dair kanıtlar bulunmuştur.

1.C. Hipotermi

Çığ altında canlı kalabilen hastalarda hipotermi mevcut durumu kötüleştirebilir. Ancak çığ altında kalan hastalarda hipotermi az sayıda ölüme neden olmaktadır çünkü bu hastalar genellikle hipotermi etkisini göstermeden önce asfiksi nedeniyle hayatlarını kaybederler. Hipotermi sahada en iyi merkezi vücut sıcaklığı ölçümü ile anlaşılabilir. Eğer sahada termometre yoksa hipotermi, WMS’nin Hastane dışında hipoterminin değerlendirilmesi kılavuzunda belirtildiği şekilde hafif orta veya ağır şeklinde sınıflanabilir. Bunun için” İsviçre Sınıflandırması” da kullanılabilir. Ancak her iki sistem de hipoterminin değerlendirilmesinde eksik kalabilir.

Kurtarılma esnasında çığ altında kalan hastanın merkezi sıcaklığındaki düşüş hızı hastanın aşırı aktif olması, soğuk hava maruziyeti ve kar yalıtımının ortadan kalkması nedeniyle artar.

2. ÖNLEMLER

Çığ altında kalma nedeniyle oluşacak mortalite ve morbiditenin önlenmesi 4 bileşen ile sağlanabilir: çığa yakalanmadan kaçınmak, eğer çığa yakalanılmışsa gömülmeye engel olmaya çalışmak, travmaya engel olmaya çalışmak, eğer gömülme olduysa asfiksiye engel olmaya çalışmak.

2.A. Çığdan Kaçınma

Çığ kazalarının çoğunda, mağdur veya mağdurun tarafındaki birisi çığı tetiklemiştir. Çığ riski, tehlikeli arazi, kar ve hava koşullarından kaçınarak azaltılabilir. Çığa meyilli yamaçlardan kaçınmak edinilmesi zor bir beceridir. Çığ arazisinde karar verme ve güvenli rota seçimine ilişkin ayrıntılı bir tartışma bu kılavuzun kapsamı dışındadır.

Eğitim ve deneyim, risk azaltmanın temel yapı taşıdır. Eğitime ek olarak, güvenlik ekipmanlarına aşinalık, düzenli uygulama ve sağduyu, çığdan kaçınmak için hayati önem taşır. Çığdan kaçınmak için kullanılan tekniklerin bazı örnekleri 30 derecelik eğimden kaçınma, sırtlarda seyahat etme, kalın ormanlık arazide seyahat etme ve yoğun kar yağışı sırasında ve hemen sonrasında olduğu gibi çığın muhtemel olduğu yüksek riskli koşullarda çığ arazisinde seyahat etmekten kaçınma olarak sıralanabilir.

Öneri

Çığ riski olan arazide seyahat edecek kişiler, eğitim kurslarına katılarak, eğitim kitapları ve videoları kullanarak ve güvenli seyahat ve kurtarma becerilerini düzenli olarak uygulayarak çığ eğitimi almalıdır. (Öneri Düzeyi (ÖD): 1C)

Öneri

Gezginler, bir çığın tetiklenmesini ve yakalanmayı önlemek için ihtiyatlı muhakeme ve risk azaltma stratejileri uygulamalıdır. (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

2.B. Çığa Yakalanma ve Gömülmenin Önlenmesi

Bir çığ meydana geldiğinde, kişi, kayan kar veya buzun hızı ve şiddeti nedeniyle sonlanımı etkileme konusunda sınırlı kabiliyete sahiptir. Kar kaymaya başladığında yakalanmamak için önce önleyici tedbirlere başvurmalıdır.

Potansiyel olarak yüksek riskli bir çığ yoluna girerken, yolun dışına güvenli bir şekilde sabitlenmiş bir ipin kullanılması, kişinin kazayla tetiklenen bir çığ tarafından yokuş aşağı süpürülmesini önleyebilir.

Gezginler, tehlikeli yamaçlardan birer birer geçmeli ve güvenlik adacıkları arasında (kaya çıkıntıları, ağaç kümeleri gibi) hareket etmelidir. Çığa meyilli bir alana girmeden önce bir kaçış rotası planlamak, çığ oluşması durumunda başarılı bir sonuç alma olasılığını artırabilir.

Bir kayak sopası veya buz baltasıyla yüzeye sabitlenerek kayma durdurulabilir veya bir ağaca tutunmak aşağı kaymayı yavaşlatabilir, ancak yalnızca çığ hızlanmadan önce pratiktir. Bazı uzmanlar, kayan çığın yüzeyinde kalmak için yüzme hareketlerini önermektedir. Her ne kadar pratikte zor olsa da yüzeyde kalmaya çabalamak uzmanlar tarafından önerilmektedir.

Kayağı, snowboardu veya kar ayakkabısı olan bir kişi muhtemelen daha derine gömülecek ve kurtarma işlemi muhtemelen daha zor olacaktır. Mümkünse ekipmanı çıkarmak hayatta kalma şansını artırabilir. Ancak travmaya karşı olası koruma sağlamak için sırt çantası varsa çıkarılmamalıdır. Sırt çantasındaki ekipman, kurban gömülmemişse faydalı olacaktır. Ancak bu 2 öneriyi destekleyen hiçbir veri bulunmamaktadır.

Öneri. Bir çığa yakalanırsa, kişi derhal hareket eden kardan kaçmaya çalışmalı veya yakalanırsa, tam gömülmeyi önlemek için mümkün olan herhangi bir şekilde savaşmalıdır (ÖD: 1C).

Öneri. Çığa yakalanırsa ve hareket eden kardan kaçamazsa, kazazedeler kayak ve snowboard’larından kurtulmalıdır. Sırt çantası bulundurmak travmayı hafifletmeye yardımcı olabilir (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

Çığ hava yastıkları 1 veya 2 şişirilebilir balon içeren sırt çantaları veya yeleklerdir ve gömülmeyi önlemeyi amaçlayan yegane çığ güvenlik cihazlarıdır. Çığa yakalandığında, kullanıcı bir aktivasyon kolunu çekerek cihazı manuel olarak açar. Sıkıştırılmış gazla, balonları toplam yaklaşık 150 L hacme kadar şişirir. Bu yöntem “ters segregasyon” adı verilen, akan bir kütlede daha büyük parçaların yüzeyde kalması prensibine dayanır. Çığ hava yastıklarının etkinliği simülasyonlar ve epidemiyolojik çalışmalarla desteklenmektedir.

Test mankenlerinin kullanıldığı denemeler, şişirilmiş hava yastığı olan mankenlerin gömülme olasılığının daha düşük olduğunu göstermektedir . Ayrıca Haegeli et al. yaptıkları retrospektif bir çalışma ile çığ hava yastıklarının ölüm oranını %22’den %11’e düşürdüğünü, cihazın ana kısıtlılığının ise şişirme problemleri olduğunu ortaya koymuştur^​3​. Bir fan hava yastığı sistemi açıldıktan 3 dakika sonra otomatik olarak söner. Bu potansiyel olarak bir hava cebi oluşturabilir. Hiçbir veri, bir hava cebi oluştuğunu veya bu sistem tarafından oluşturulan bir hava cebinin potansiyel faydasını doğrulamamaktadır

Öneri: Çığ riski olan araziye giren gezginler, çığ hava yastığı kullanmayı düşünmelidir. Hava yastıklarına aşinalık ve düzenli uygulama çok önemlidir (ÖD: 1B).

2.C. Travmanın önlenmesi

Kask

Utah’daki çığ kurbanlarının otopsilerinin retrospektif bir incelemesine göre, travmatik beyin hasarı asfiksi nedeniyle ölüme katkıda bulunabilmektedir.

Çığ kazalarından kaynaklanan kafa travmasına bağlı ölümleri azaltmada kaskların etkinliğine ilişkin herhangi bir çalışma bulunmamaktadır ancak kayak ve snowboard gibi sporlarda minör ve majör travmaları önlediği gösterilmiştir. Kasklar laserasyoların, küçük kafa yaralanmalarının ve hipoterminin önlenmesine yardımcı olabilir. Bazı çığ hava yastığı modelleri, açıldıktan sonra başı ve boynu çevreleyecek tarzda şekillendirilmiştir.

Öneri.

Çığın olduğu arazide seyahat ederken kask düşünülmelidir (ÖD: 1C).

2.D. Gömülme durumunda asfiksiden kaçınma

Çığ altından sağ kurtulmak için patent bir hava yolu ve hava cebi kritik öneme sahiptir, ancak çığ ile hastanın ağzına ve burnuna kar dolar.

Çığ sırasında hava yolunu korumak için olası bir teknik, dirseğin iç kıvrımını ağzın üzerine koymaktır. Bu yöntem, sadece solunan kar miktarını azaltmaya yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda yüz travmasına karşı koruma sağlar ve hava cebi oluşturur.

Öneri: Çığa yakalanan kurban, hava yolunu korumalı ve dirseğin iç kıvrımını ağzının üzerine koyarak bir hava cebi oluşturmalıdır (ÖD:1C).

Yapay hava cebi cihazları (YHCC)

Bu cihazlar her ne kadar YHCC olarak isimlendirilmiş olsa da çalışma prensibi bir hava cebi oluşturmaktan çok verilen soluğun yönünü değiştirerek çığ altında kalmış hastanın arkasına doğru yönlendirmek şeklindedir. Bu şekilde karbondioksit açısından zengin verilen havayı oksijen bakımından zengin solunan havadan ayırarak, solunan havanın fazla CO2 ile hızlı seyreltilmesini önleyerek boğulmayı geciktirir. Ayrıca verilen havanın yönünün değiştirilmesi buz maskesi oluşumunu da geciktirir.

Randomize, çapraz kontrollü bir çalışmada, YHCC ile soluyan hastaların 60 dakikaya kadar yeterli oksijenasyonu sürdürdüğü, kontrol grubunun ise 5 ila 14 dakika içinde hipoksemi yaşadığı saptanmıştır^​4​. Henüz YHCC kullanan ve kullanmayanların ölüm oranlarını karşılaştıran herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Öneri.

Çığ arazisine giren gezginler YHCC kullanmayı düşünmelidir (ÖD: 1C).

Şekil 1. Yapay hava cebi cihazı ve çalışma prensibi (YHCC)

Şekil 2. Çantaya YHCC ile birlikte entegre edilmiş bir çığ hava yastığı.

3. ÇIĞ KAZALARI İÇİN ARAMA KURTARMA ALGORİTMASI

Bir arama kurtarma algoritması, kurbanların veya kurtarma personelinin sayısına bakılmaksızın uygulanabilir. Arama kurtarma ekibi eğer küçükse tek bir kişi bu algoritmanın birden çok unsuruyla görevlendirilebilirken, büyük bir ekip varlığında her bir kurtarıcının rolü farklı olabilir.

Bazı adımlar aynı anda tamamlanabilir. İlk yapılması gereken bir lider tayinidir. Lider olay yerini riskler açısından değerlendirmeli, bir kurtarma planı oluşturmalı, mevcut kaynakları yönetmeli ve değişen koşullara uyum sağlamalıdır.

Arama kurtarma sırasında olay yeri güvenliği sürekli olarak yeniden değerlendirilmelidir. Koşullar ve riskler değiştikçe, acil ek önlemler takip edilmelidir. Kurtarıcıların sayısına bağlı olarak, en az 1 kişi potansiyel tehlikeleri belirlemeli ve bunun için ek planlar oluşturmaya çalışmalıdır.

Varsa en az 1 kişi, tüm olay yerine hakim bir noktada pozisyon almalı ve arama kurtarma faaliyetinin fiziksel kısmından ayrılmalıdır. Sonrasında saha taraması başlatılabilir.

Saha taramasında ilk yapılması gereken şey verici sinyali ile birlikte görsel ipuçları aramaktır. Arama kurtarma, kurbanların en son görüldüğü yerden başlatılmalıdır. Bu nokta bir baton veya probe ile işaretlenmelidir. Eğer ekip aşağıda ise, aşağıdan yukarı tarama da yapılabilir. Saha taramasının 3 komponenti verici taraması, probe araması ve kürekle kazılarak kurtarmadır.

Bunlarla birlikte acil müdahale ekipleri bilgilendirilmelidir. Eğer bölgede telefon şebekesi yoksa, hat bulup telefonla yardım ekiplerine ulaşma işi arama kurtarmayı geciktirmemelidir. Bu ekstra zaman yaşam ile ölüm arasındaki farkı belirleyebilir.

Öneri

Bir çığ kazası sonrasında, kurtarıcılar ilk olarak bir lider belirlemelidir. Olay yeri emniyete alınmalı; yüzeyde verici sinyali ve probe aramaları yapılmalı ve uygun olduğunda acil durum hizmetlerine haber verilmelidir (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

Şekil 3. Arama Kurtarma Algoritması

3.A. Alıcı Verici Sinyali

Dağcılar için üretilmiş olan ve kurban için verici sinyal üreten, aynı zamanda kurtarıcı için de alıcısı olan cihazlar morbidite ve mortaliteyi azaltmaktadır. Alıcı-vericiler, çığ altına gömülmeden kurtarmaya kadar geçen süreyi kısaltır: Bir çalışma, gömme süresinde 102 dakikadan 20 dakikaya bir azalma bulmuştur. Ancak tamamen gömülmüş hastaların mortalitesi %68’den yalnızca %54’e gerilemiştir^​5​.

GPS cihazları, kardiyak pacemaker’lar, implante defibrilatörler ve hatta insülin pompaları, çığ vericilerinin sinyalini bozabilir. Bu sebeple bu vericilerin diğer elektronik cihazlardan en az 20 cm uzakta tutulması önerilmektedir.

Cep telefonları, uydu telefonları ve elde taşınan çok yüksek frekanslı/ultra yüksek frekanslı telsizler çığ kurtarmada kullanılmak üzere henüz incelenmemiştir, ancak yardımcı olabilir.

Öneri:

Çığ tehlikesi olan bir bölgedeki tüm gezginler çığ alıcı-vericileri taşımalı, etkili aramaları nasıl yapacaklarını bilmeli ve bu becerileri düzenli olarak uygulamalıdır. (ÖD: 1B).

Öneri.

Kurtarıcılar, alıcı-vericileri, verici modundayken diğer elektronik ve metal nesnelerden en az 20 cm, alıcı modundayken ise en az 50 cm mesafede tutmalıdır (ÖD:1B).

Öneri:

Çığ vericileri haricindeki elektronik aletler, küçük gruplarla yapılan arama kurtarma faaliyetlerinde gömülü hastanın bulunması için uygun değildir (ÖD:2C).

3.B. Sondalama (probe) ile arama

Çığa gömülü bir kurbanın yerini tam olarak belirlemek için yararlıdır. Kullanılacak problar için 3 metre uzunluk standart olmasına karşın bazı kaynaklar 2 metrenin de yeterli olabildiğini savunmaktadır. Çığ altında kalan kişilerin muhtemel yeri belirlendikten sonra probe ile arama sistematik olarak yapılmalıdır.

Sonda, kara dik olarak yerleştirilmelidir. En verimli arama için en yakın alıcı-verici okuma konumundan başlayarak dairesel bir yöntem kullanılmalıdır. Sonda deliklerinin her biri arasındaki boşluk 25 cm olmalıdır. Kurtarıcılar kar içindeki yoğunluk farklarını hissetmeli ve sondanın durduğu derinlikteki değişiklikleri izlemelidir. Bu değişiklikler kazazedeyi işaret ediyor olabilir. Olası bir kazazede varlığında sonda işaret olarak yerinde bırakılmalıdır.

Öneri:

Çığ tehlikesi olan arazide tüm gezginler sonda araması için 3 m’lik katlanabilir bir sonda taşımalı ve nasıl kullanılacağını bilmelidir. Teknik olarak sonda kara dik olarak iletilmeli ve 25 cm’lik aralıklarla tarama yapılmalıdır (ÖD:1C).

3.C. Kürekleme

Kürek, gömülü bir kurbanı kurtarmak için çok önemlidir. Metal bir kürek, kompozit bir kürekten daha dayanıklıdır. Kurtarma süresinin en aza indirilmesi ve hayatta kalmanın artırılması için kürekle etkili delme teknikleri gereklidir. Küreklemeye, bir sonda ile işaretlenen muhtemel kurbanın 1.5metre aşağısından başlanmalıdır. Kazılan yol bir vücudun sığacağı genişlikte olmalı dar ya da geniş olmamalıdır. Kürek, karı yokuş aşağı kazımak ve sürmek için kullanılabilir. Kurtarıcılar, yorgunluğu önlemek için sık sık, tipik olarak birkaç dakikada bir pozisyon değiştirmelidir.

Öneri.

Çığ arazisindeki tüm yolcular metal bir kürek taşımalı ve nasıl kullanılacağını bilmelidir. Çığ kurtarma dizisi. Kürekle sürme teknikleri, yokuş aşağı kar sürmek için kürek gibi kullanmayı içermelidir. Birden fazla kurtarıcı mevcutsa bir konveyör bant kullanılmalıdır (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

Şekil 4. Temsili kürekleme tekniği

4. PROFESYONEL KURTARMA

Organize kurtarma grupları dağ rehberlerini, gönüllüleri veya kayak devriyeleri gibi profesyonelleri içerebilir. Profesyonel kurtarma, refakatçi kurtarmadan farklıdır çünkü müdahale süresi tipik olarak daha uzundur, kaynaklar daha bol ve grup boyutu daha büyüktür. Organize bir grubun harekete geçmesi, bir hastada asfiksinin gelişmesi için yeterli bir süre olan 30 dakikadan daha uzun sürdüğü için, organize bir kurtarma müdahalesinde canlı kurtarılma oranı düşüktür.

Öneri:

Organize kurtarma gruplarının tüm üyeleri, çığ kurtarma uygulaması konusunda eğitim almalıdır (ÖD:1C).

4.A. Çığ bölgesinin yönetimi

Çığ müdahalesine daha fazla kurtarıcı ve kaynak dahil oldukça, çığ bölgesinin yönetimi giderek daha önemli hale gelmektedir. Etkili olay yeri yönetimi, alıcı-verici kullanan kişilerden gelen yanlış pozitif sinyalleri azaltabilir ve gözden kaçan alanları veya ipuçlarını en aza indirirken çığ yolunun etkili bir şekilde aranmasına yardımcı olabilir.

Yetkisiz kişilerin olay yerindeki önemli ipuçlarını yok etmemesi veya bozmaması ve kurtarıcıların çığ bölgesini net bir şekilde görmelerini sağlamak için çığ yolu sınırları işaretlenmelidir. Giriş ve veya çıkış yolları, son görülen nokta, görünür ipuçları ve araştırma konumları, tırmanma çubukları, buz baltaları, kayaklar, kayak sopaları veya sırt çantaları gibi fiziksel işaretlerle işaretlenmelidir.

Öneri

Sınır kontrolü ve sahne işaretleme gibi aktif saha yönetimi teknikleri kullanılmalıdır (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

4.B. Sondaj hattı kurma

Alıcı-verici kullanılarak ilk aramanın tamamlanmasından sonra veya alıcı-vericisi olmayan gömülü kazazedelerin bulunduğu durumlarda, bir sonda hattı başlatılmalıdır. Profesyonel kurtarma ekipleri, canlı bir kazazede kurtarma olasılığını artırmak için sonda hattı verimliliğini en üst düzeye çıkarmalıdır. Bir lider, sonda hattının doğruluğunu ve verimliliğini sağlamalıdır. Verimliliği en üst düzeye çıkarmak için ilk tarama derinliği 1,5 m ile sınırlandırılmalıdır. 1,5 m derinlikle sınırlandırılmış sondalama, Amerika Birleşik Devletleri’nde sağ kurtulan kurbanların %88’inin ve İsviçre’de sağ kurtulanların % 95’inin bulunduğu derinlik olarak raporlanmıştır.

Sondalama tekniği adım başı 3 delik şeklinde olmalıdır. Buna göre kurtarıcı her adımda 20 cm sol tarafa, merkeze ve 20cm sağ tarafa olmak üzere her adımda 3 sondaj yapmalıdır. Ardından bu süreci bir adım sonra tekrarlamalıdır. Bu yöntem diğer sondaj yöntemlerine göre %30 daha hızlı bulunmuştur.

Öneri:

Sondaj hatları adım başına üç delik yöntemi kullanılarak 1,5 m derinlikle sınırlandırılmalıdır (ÖD. 1C).

4.C. RECCO®

RECCO® arama sistemi, çığ kazazedesini tespit etmek için harmonik bir radar kullanır. Araştırmacı, kurbanın giysisine gömülü bir RECCO® reflektör diyotunu tanımak için bir RECCO® detektörü kullanır. Reflektör diyotları küçüktür, hafiftir ve bir güç kaynağı gerektirmez.

Birçok üretici bu reflektörleri kar pantolonlarına, ceketlere ve kasklara dahil etmiştir. Ancak RECCO® dedektörü, geleneksel alıcı-vericilerden daha büyüktür ve kurtarıcıların sık sık pratik yapmasını gerektirir.

Bu nedenlerden dolayı, yalnızca profesyonel kurtarma amaçlıdır. RECCO® sisteminin diğer dezavantajları arasında, özellikle yoğun, ıslak karda sinyalin zayıflaması ve araştırmacılardan veya diğer yansıtıcı maddelerden gelen yanlış pozitif sinyal potansiyeli bulunmaktadır.

Öneri

Profesyonel kurtarma ekipleri RECCO® arama yeteneklerine ve yapılandırılmış bir arama kurtarma protokolüne sahip olmalıdır (ÖD: 1C).

4.D. Arama Kurtarma Köpekleri

Çığ kurtarma köpekleri, gömülü kurbanları kokuyla tespit etmek için eğitilebilir.

Bir çalışmada, köpekler tarafından bulunan hastalarda hayatta kalım oranının, köpeklerin kullanılmadığı organize arama kurtarma ile bulunan kurbanlardan daha iyi olmadığı bulunmuştur^​6​. Köpekler ile arama kurtarmaya ilişkin sınırlılıklar arasında, ekibin bölgeye taşınması için gereken süre ve enkaz alanının çevredekiler tarafından kontamine edilmesinden kaynaklanan köpek dikkatinin dağılması yer alır.

Öneri

Profesyonel kurtarma ekipleri, açıklanan dezavantajlara rağmen, özellikle mağdur bir alıcı verici takmıyorsa ve ilk arama kurtarma sekansı başarısız olursa, çığa gömülü bir kişiyi aramayı kolaylaştırmak için çığ kurtarma eğitimi almış köpekleri kullanmayı düşünmelidir (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

4.E. Helikopterler

Helikopterler, uzak yerlere müdahale süresini azaltabilir, kurtarıcıların potansiyel olarak tehlikeli arazide çığ bölgelerine ulaşımında riski azaltabilir ve hastaları hızla tahliye edebilir. Helikopterler, alıcı-verici ve RECCO teknolojisi ile havadan arama yapmak için kullanılabilir.

Helikopterler, potansiyel riskleri de olan yüksek değerli kaynaklardır. Dağ ortamlarında günün saati, hava durumu ve pilot yeterliliği gibi koşullar, arama ve kurtarmada helikopter kullanımının performansını ve ayrıca kurtarma ekiplerine yönelik riski önemli ölçüde etkileyebilir.

Öneri

Profesyonel kurtarma ekipleri, varsa çığdan kurtarma konusunda özel olarak eğitilmiş helikopter ekiplerini kullanmayı düşünmelidir, Kurtarıcılar, helikopter kullanımından önce bir risk değerlendirmesi yapmalı ve katı güvenlik kurallarına uymalıdır (Öneri Düzeyi Bildirilmemiş: Uzman fikir birliği).

Kaynaklar