Tecrübesiz sağlık çalışanlarının hastayı solutmada kullanacakları metod ne olmalı? Altın standart olan endotrakeal entübasyon (EE) ancak tecrübeli ve iyi eğitimli sağlık profesyonellerince uygulanabilen ancak hastane dışında ve/veya tecrübesiz sağlıkçıların uygulamadaki başarısızlıklarından dolayı aslında artık bu gurup sağlıkçılar için pek önerilmemektedir. Peki hastane dışındaki örneğin 112 çalışanları veya ilk yardım eğitimi, Temel Yaşam Desteği (TYD) kursu almış sağlıkçılar hangi yolu denemeli? Madem EE başarısızlık oranından dolayı bu guruba önerilmiyor, onun yerine hangi metodu kullanmalı? Ağızdan ağıza veya maske aracılı ağızdan maske-ağıza solutma iyi bir alternatif midir? Birçok sağlıkçının ağızdan ağıza solunumdan tiksindiği veya korktukları için uygulamayı yapmak istemedikleri veya başarısız ventilasyona sebep olunduğu doğru mudur? Yoksa deneyimsiz bu sağlıkçılar supraglottik araçları (LMA, Combitube vs) efektif şekilde uygulayabilirler mi?
European Journal of Emergency Medicine’da yayımlanmış olan bir randomize çalışmada bu soruların yanıtı araştırılmış. Aşağıda özetlenen makalenin tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.
Amaç:
Tecrübesiz ve EE kabiliyeti olmayan sağlık çalışanlarının TYD sırasında hastayı solutmada hangi yolu kullanmalarının başarı şansını artırdığını araştırmak. 
Metod:
Avusturya’da 1. sınıf tıp fakültesi öğrencisi 50 kişinin (hatta 1. ay) dahil edildiği çalışmada bu kişilerin hiç birinin havayolu teknikleri konusunda hiçbir bilgi ve tecrübelerinin olmadığı belirtilmiş. Öğrencilere 60 dk’lık teorik ders sonrası maket üzerinde pratik yaptırılmış. Ağızdan-ağıza solunum ve ek olarak 7 yardımcı havalandırma tekniği öğretilmiş (Intubating laryngeal mask, Supreme size 4(LMA), Laryngeal tube, I-Gel, Combitube, Easytube, Laryngoscopic-guided endotracheal intubation) Her öğrenci bilgisayar programı sayesinde randomize olarak rastgele sırayla tüm 7 yardımcı havayolu tekniğini ve ağızdan ağıza solutma tekniğini uygulamış. Tüm uygulamalar bir maket üzerinde yapılmış. Hiçbir öğrenci birbirini izlememiş. Aynı 50 öğrenciye 3 ay sonra hiçbir eğitim tekrarı yapılmadan aynı teknikleri tekrar uygulamaları istenmiş. Sonuçlar değerlendirilirken midenin havalandırılmadığı, ilk akciğer ventilasyonunun sağlanması birincil başarı kriteri sayılırken, havayolu güvenliğinin sağlanma süresinin <120sn olması ikincil başarı kriteri olarak belirlenmiş. Aynı değerlendirme 3 ay sonra yine yapılmış.
Sonuçlar:
Kısaca özetlemek gerekirse yardımcı supraglottik tekniklerde tüm öğrenciler hem ilk denemelerinde hem de 3 ay sonraki denemelerinde başarılı olmuşlar. Başarı oranları hem endotrakeal entübasyona göre hem de ağızdan ağıza solunuma göre daha yüksek bulunmuş.
Tartışma-Sonuç özeti:
Deneyimsiz personelin EE başarısı ve ağızdan ağıza solutmadaki başarıları düşüktür. Bu çalışmadaki gibi deneyimsiz veya yeterince tecrübeli olmayan sağlıkçılar için supraglottik araçlar hem ağızdan ağıza solutmaya hem de balon-maske solutmaya üstün olup bunların yerine önerilebilir.
Yazar yorumu:
Açıkçası güzel bir çalışma olmakla beraber çalışmadan beklenen fayda tam olarak nedir anlaşılması güç olarak değerlendirilmiştir. Eğer yardımcı supraglottik araçlar ağızdan-ağıza solunuma başarı şansı ve kolay uygulanabilirlik açısından üstünse bunu kim uygulayacak? TYD zaten hastane dışı ve tıbbi malzeme olmayan ortamlardaki ilk müdahaleyi amaçlar ki bu durumda zaten supraglottik araçlara ulaşmak da mümkün olmayacaktır. Yine mecburen ağızdan-ağıza solunum mecburen tek solutma seçeneği olmaya devam edecektir. Eğer kastedilen 112 çalışanlarıysa zaten onlara ağızdan ağıza solunum önerilmiyor, en azından balon maske ile solutmaları önerilmekte. Ek olarak zaten 112 çalışanlarının supraglottik araçları tanıyor ve kullanabiliyor olmaları gerekmektedir. Bu çalışmadan belki ancak şu pratik sonuç çıkarılabilir; 112 çalışanları EE yerine supraglottik yardımcı havayolu araçlarını kullanmalılar. Hem ventilasyon başarı şansları yüksek olur hem de uygulanabilirlikleri EE’a göre daha kolaydır ve supraglottik araçlar daha az tecrübe gerektirir.
Kaynakça:
Goliasch G, Ruetzler A, Fischer H et all. Evaluation of advanced airway management in absolutely inexperienced hands: a randomized manikin trial. Eur J Emerg Med. 2013 Oct;20(5):310-4. doi: 10.1097/MEJ.0b013e328358455e.