Akut laringeotrakeobronşit (krup); değişik derecelerde havayolu obstrüksiyonuna neden olan, agresif acil tedaviyle nadiren yatış gerektiren subglottik bölgenin viral enfeksiyonudur. Krup, çocuklarda akut stridorun en sık nedenidir. Krupa neden olan etkenlerin başında parainfluenza tip 1 ve 2 gelmektedir. Bu virüslere göre rölatif az olsa da RSV ve adenovirüsler de sıklıkla krupa neden olur.
Krup, tipik olarak 6 ay-3 yaş arasındaki çocuklarda görülse de nadiren yenidoğan dönemi ve okul öncesi yaşlarda da görülmektedir. 6 yaşından büyük çocuklarda ise krup görülmesi beklenmez. Erkeklerde kızlara oranla daha sık görülür.
Klinik
Krup, genellikle burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük gibi spesifik olmayan semptomlarla başlar. Ateş 38-39 derece civarındadır ve daha fazla yükselmesi beklenmez. 1-2 gün içerisinde karakteristik olarak ses kısıklığı, havlama tarzı öksürme ve ses kısıklığı görülür. Semptomlar akşamları kötüleşir ve bu hastalar acil servislere en sık 22.00-04.00 saatleri arasında başvururlar. Semptomlar genellikle 3-7 gün içerisinde çözülür.
Tanı
Krup tanısı klinik olarak konulur. Fizik muayenedeki bulguları, üst solunum yolu obstrüksiyonunu derecesi belirler. Hafif olgularda sadece ses kısıklığı ve nazal konjesyon görülürken üst hava yolu obstrüksiyonu arttığında stridor gelişir, solunum sayısı artar ve inspiryum zamanında uzama görülür. Stridorun görülmesi hastalığın ciddiyetini göstermede temel noktadır. Hava yolu obstrüksiyonu arttıkça suprasternal, interkostal ve subkostal çekilmeler görülür, hipoksi ve siyanoz gelişir.
Laboratuvar
Krup tanısı primer olarak klinik ile konulduğundan laboratuvar incelemeler nadiren gereklidir. Nabız oksimetre genellikle normal sınırlarda olsa da hastanın oksijen ihtiyacını takip etmede faydalı olabilir.
Görüntüleme
Tipik krup şikayetiyle başvuran hastalarda üst hava yolunu değerlendirmek için direkt grafiler çekmeye gerek yoktur. Direkt grafi çekimi sırasında verilen pozisyonlar hava yolu açıklığını tehlikeye sokabilir. Eğer retrofarengeal abse gibi farklı tanılardan şüpheleniliyorsa direkt grafiler faydalı olabilir. (1)
Ön -arka boyun grafisinde kalem ucu bulgusu hipofarenksteki ödemi gösterse de anjiödem, bakteriyel trakeit gibi diğer hastalıklarda da bu bulgu görülebilir.
Tedavi
Tedavinin aciliyeti hastalığın ciddiyetine bağlıdır. Bu yüzden hastalığın ciddiyetini belirlemek krupa yaklaşımda ilk basamaktır. Krup hastalarında endotrakeal entübasyon %1’den daha az görülmesine rağmen ileri havayolu için her an hazır olunmalıdır. Entübasyon uygulanacaksa normalden 0,5-1 mm daha küçük tüp kullanılmalıdır. Solunum sıkıntısı olan hastalarda havayolu açıklığını sağlamada acil medikal tedavi de gereklidir.
Krup tanısı konulan tüm hastalara tek doz steroid verilmelidir. (2)
Steroidlerin oral, intramuskuler ya da inhaler verilmesinin etkinlik açısından farkı yoktur. (2,3)
Krupta dexametazon ve metil prednizolon aynı etkinliğe sahiptir. Ancak aynı şikayetlerle hasteneye tekrar başvurma sıklığı dexametazon alan hastalarda prednisolon alan hastalar göre daha azdır. (4)
Dexamatazon ve budesonid karşılaştırıldığında etkinlik ve tekrar hastane başvurusu arasında fark saptanmaıştır.
Dexametazon: 0,6 mg/kg
Prednisolon: 1 mg/kg
Budesonide: 2mg / 12 saatte bir
Epinefrin
Epinefrin, mukozada vazokonstrüksiyon yaparak hava yolu ödemini azaltır, steroidlerin antienflamatuar etkisinin uzamasını sağlar. Hızlı etkilir;, 30 dakika içinde krupsemptomlarını azaltır; etkisi 2 saat devam eder. Tercih edilen rasemik epinefrindir.
Orta-ciddi krup olgularına, interkostal çekilmesi olan hastalara ve entübasyona gideği düşünülen hastalara verilmelidir. (3)
Standart (1:1000) epinefrin, rasemik epinefrin ile aynı etkinliğe sahiptir. (5)
Epinefrin verilen hastalarda rebound mukozal ödem, bronkospazm ve dirençli taşikardi gelişebileceğinden en az 3 saatlik gözlem gereklidir.
Rasemik epinefrin; %2,25’ adrenalin’ den 0.5 ml + 3 ml serum fizyolojik,
Etimesgut Devlet Hastanesinde Acil Tıp Uzmanlığına başlamış sonrasında hastane öncesine yönelmiştir. Bilgi açlığı içerisinde bilginin nereden geldiğine bakmaksızın bilgiyi almaya ve paylaşmaya çalışır. Gezmeyi sever, bağlama çalar, film izler ve bunların hepsini ailesiyle birlikte yapmayı sever. Acil ultrasonografi ve travmaya özel bağlılığı vardır. Twitter üzerinden @BurakBekgoz kullanıcı adı ile paylaşım yapar. Kendi halinde bir Acilci.Net yazarıdır.
Bir Yanıt
ÇOK DOYURUCU. TEŞEKKÜRLER.