Hergün kullandığımız Endotrakeal Tüplerle ilgili bilmemiz gereken birçok sayı ve kısaltma bize anlatılır durur. Ama hepimiz özellikle de sürekli entübe etmediğimiz hasta gruplarıyla karşılaştığımızda bunları “biryerlerden” açıp bakma eğilimindeyizdir (ki bunda hiçbir problem yok). Bu sayıları biraraya getiren bu yazıyla amaç “nereye bakmalı, hangisi en güvenilir” derdinden en önce kendimi kurtarmak. Umarım faydalanırsınız.^​1​

Kaf

1. 3 kg üzerindeki çocuklar ve erişkinlerde kaflı ET tüp kullanın
   1. Düşük basınçlı, yüksek hacimli kaf olmalı
   2. 20-30 cmH2O’dan yüksek ventilasyon basınçlarında kulakla duyulabilir hava sızması mümkündür
2. Eskiden 8 yaş altındaki çocuklarda kafsız ET tüp kullanımı önerilmekteydi
   1. Krikoidin normal daralması “doğal kaf” olarak nitelendirilirdi
   2. Artık 3 kg altındaki çocuklar dışında herkes için rutin kaflı ET tüp kullanımı önerilmektedir (aspirasyon önlemi olarak)
      1. Krikoid halkasında nekrozu engellemek için kaf basıncı takip edilmeli
      2. Kafsız tüp ile kaflı ET tübü boyut olarak dengelemek için kaflı ET tüpte boyutu 0.5 mm azaltın

Stile

1. Tüm ET tüplerle rutin kullanımı önerilmektedir (pediyatrik vakalarda bile)
2. Stilenin ET tüpün ucunda Murphy’nin gözünden daha distale geçmediğinden emin olunmalıdır.
3. Rahatça çıkarabilmek için stile takılmadan kayganlaştırılmalıdır
4. Stile (ve ET) Direk Laringoskopi esnasında “kaf hizasına kadar düz olmalı”  (Levitan tekniği)
   1. Stile kaf hizasına kadar düz tutulur, ardından hokey sopası ucu gibi 30 derece açıyla bükülür
   2. Klasik arkuat kurvatur şekli vermekten kaçınılmalıdır. Bu yapılanma ET tüpün distal ucunun manevra kabiliyetini azaltır
5. Stile’ye (ve ET’ye) aşırı açılı (hiperangüle) cihazlarda Laringokskop Bıçağının şekli verilmelidir (örn. Glidescope)
   1. Glidescope cihazı için özel üretilmiş stileler vardır, bunlar kullanılmalı
   2. Stileye aşırı açı (hiperangülasyon) verilmezse ET tüpü dilin tabanındaki keskin açıyı dönemez (eğer havayolu aksı tamamen düzleştirilip tüm akslar üstüste getirilemediyse)

Boyut ve Çaplar

1. İç Çap (ID)
   1. Yenidoğan
      1. Yenidoğan <28 hf (<1000 gram): 2.5 mm
      2. Yenidoğan 28-34 hf (1000-2000 gram): 3.0 mm
      3. Yenidoğan 34-38 hf (2000-3000 gram): 3.5 mm
      4. Yenidoğan >38 hf (>3000 gram): 3.5 to 4.0 mm
   2. İnfant: <6 ay: 3.5 – 4.0 mm
   3. İnfant: <1 yıl: 4.0 – 4.5 mm
   4. Çocuk: <2 yaş: 4.5 – 5.0 mm
   5. Çocuk: >2 yaş: (yıl olarak Yaş)/4 + 4 mm
      1. Bu tahmini boyut kafsız tüpler içindir
      2. Kaflı tüp için bu boyut 0.5 mm azaltılmalıdır
   6. Erişkin: Kadın: 7.0 – 8.0 mm
   7. Erişkin: Erkek: 8.0 – 8.5 mm
   8. Alternatif Metod: Boy temelli yaklaşım (Broselow Mezurası)
2. Dış Çap
   1. Çocuğun serçe parmağı (5. parmak) kalınlığına denk olarak tahmin edilir
3. İlerletilmesi gereken derinliğin (uzaklığın) tahmini (tüpün distal ucundan dudak kenarına kadar)
   1. ET tüpün alt ucundaki işaret vokal kord hizasında olmalıdır
   2. Tahmin: ET tüpün İç Çapını 3 ile çarpın, cm cinsinden derinlik bu olmalı
   3. Yenidoğan: ‘Dudaktan Uca’ uzaklık = 6 + Ağırlık (Kg)
      1. ET tüpü 13-15 cm uzunluğuna kesüp kısaltarak başlayın
      2. 1 kg: 7 cm
      3. 2 kg: 8 cm
      4. 3 kg: 9 cm
      5. 4 kg: 10 cm
   4. İnfant: <6 ay: 10 cm
   5. İnfant: <1 yaş: 11 cm
   6. Çocuk: <2 yaş: 12 cm
   7. Çocuk: >2 yaş: (yıl olarak Yaş)/2 + 12 cm
   8. Erişkin: 20-22 cm

Endotrakeal tüp boyutuna göre diğer tüp boyutları

Boyut ve çaplarla ilgili birtakım bilgiler önemli. ETT’nin alışık olduğumuz boyutları mm cinsinden İç Çaplarını (Internal Diameter = ID) ifade eder. Dış çaplar (External Diameter = ED) bu değerlerin %30-%50 fazlasıdır.

Aspirasyon kateteri / sondası

Ancak her medikal malzemenin boyutu mm cinsinden ifade edilmez. Aspirasyon, foley, göğüs tüpü gibi kateterlerin boyutları ifade edilirken iç değil dış çaplarını belirten French ölçeği kullanılır. French, kateterin iç değil dış çapını gösteren bir ölçek olup mm cinsinden dış çapın 3 katına denk bir değerdir. Endotrakeal tüp gibi net değerler almadıklarından renklerle ifade edilirler. Bu renkler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Genellikle hastanelerde Açık Yeşil (6F), Siyah (10F), Beyaz (12F), Yeşil (14F), Turuncu (16F), Kırmızı (18F) kateterlerden daha sıklıkla bulabilirsiniz. Daha büyük veya daha küçük kateterlerin pratikte kullanımı yoktur.

Endotrakeal tüpün içine sığabilecek en büyük aspirasyon kateterinin boyutu ve rengi

* Pratikte 18F üstündeki kateterler bulunmaz ve 6.5 mm’den büyük endotrakeal tüp yerleştirilmiş hastalarda 18F Kırmızı ya da 16F Turuncu aspirasyon kateteri aspirasyon işlemleri için yeterlidir.

Göğüs tüpü

Göğüs tüpü de French cinsinden dış çapı üzerinden isimlendirilir. Trokarlı ve Trokarsız olmak üzere 2 tiptir. Trokarsız olanları malzeme ve görüntü olarak endotrakeal tüpe benzer. Uzunlukları 52 cm’dir.

Entübe bir hastaya göğüs tüpü takarken en önemli nokta, endotrakeal tüpün iç çapından daha geniş bir iç çapa sahip göğüs tüpü takılmamasıdır.

Hastanın kliniğine, solunum gücüne ve endotrakeal yolun direncine göre hasta entübe şekilde spontan solunuma alındığında diyaframın aşağı doğru gelmesi ile beraber hangi yol daha genişse o yolu havanın tercih etme ihtimali vardır. Endotrakeal tüpün sekresyonla tıkandığı ya da kurutlandığı durumlarda da benzer bir sıkıntı gözlenebilir.

Endotrakeal tüpün numarası yani iç çapını French cinsine çevirmek için 3 ile çarpmalıyız. Yani 7 numara (mm) bir endotrakeal tüpün iç çapı 21 French’dir. Dış çap bunun en az %30 genişi olacağından 28F bir göğüs tüpü takılabilecek en büyük göğüs tüpü olmalıdır. Bu da yaklaşık endotrakeal tüp numarasının 4 katıdır.

Göğüs tüpleri 12F, 16F, 20F, 24F, 32F, 36F, 40F boyutlarında üretilir.

Kolay hesaplamalar

1. ETT x 1 =
   1. Kaflı: (Yaş/4) + 4 cm
      1. 2 yaş üstü için tutarlıdır
   2. Kafsız: (Yaş/4) + 3 cm
2. ETT x 2 = Nazogastrik Tüp, Orogastrik Tüp, Foley Kateter
3. ETT x 3 = ET tüpü ilerletme derinliği
4. ETT x 4 = Göğüs Tüpü boyutu (maksimum)

Yardımcılar

• Subglottik aspirasyon portu olan ET tüpler (SSD)
  • Ventilatör Aracılı Pnömoni riskini %75 azaltır^​2​
  • Aspirasyon portlarının mukus ile tıkanması sık görülür
    • Üretici sürekli düşük basınçlı aspirasyona devam edilmesini (<20 mmHg) ya da 10-15 saniyede bir aralıklı aspirasyon yapılmasını önermekte (100-150 mmHg)
    • Tıkaçlar steril su ya da bolus hava ile temizlenmeli
  • Belirli bir ET İç Çapa sahip ET tüpün Dış Çapını belirgin derecede arttırmakta
    • 7.5 mm İç Çapa sahip bir ET tüpünün dış çapı 10.2 mm, aspirasyon portu varsa 11.2 mm
    • 8.0 mm İç Çapa sahip bir ET tüpünün dış çapı 11 mm, aspirasyon portu varsa 11.8 mm