Ülkemizde çok yaygın olmasa da bilinen adıyla Gum Elastik Buji (Endotrakeal tube introducer ya da Eschmann tracheal tube introducer) endotrakeal entübasyon sırasında oldukça kullanışlı bir yardımcıdır. Gum elastik buji sık kullanılan bir isimlendirme olsa da bu cihaz elastik değildir ve bir dilatatör özelliği de yoktur (buji değildir). Yine de ben yazıda buji olarak isimlendireceğim.

Entübasyon işlemi sırasında vokal kordlar görünse dahi tüpün ilerletilmesi zor olabilmektedir. Yine vokal kordların net olarak görülmediği durumlarda ek bir yardımcı işlemi kolaylaştırabilmektedir. Bu durumlarda Buji aradığınız çözüm olabilir. Anlayamadığım şekilde ülkemizde çoğu hastane tarafından bulundurulan bir malzeme olmasa da rahatlıkla kişisel olarak da edinebileceğiniz kadar da ucuzdur. Her acil serviste bulunması gereken malzemelerden biridir. Sıklıkla zor havayolu müdahalelerinde kullanılsa da acil serviste birçok farklı endikasyonda kullanılabilir.^1,2

• Zor entübasyonda
• Elektif endotrakeal entübasyon sırasında
• CPR esnasında entübasyon için (hareket sırasında entübasyonu kolaylaştırabilir)
• Krikotirotomi uygulamasında (klavuz olarak)
• Endotrakeal tüp değişimi için
• Tüp torakostomi uygulamasında klavuz olarak*¹
• Videolaringoskopi ile entübasyonda
• Kör dijital entübasyon (trakeal kıkırdaklara takılması hissedilerek)

*Bu endikasyonda kullanmayı daha önce hiç denemedim. Ancak özellikle obez hastalarda gerçekten kurtarıcı bir yöntem olabilir.

Yukarıda yazdığım endikasyonlar geleneksel endikasyonları değildir. Bu malzeme endotrakeal entübasyon yardımcısı olarak üretilmiştir. Özellikle epiglotun görülebildiği ancak vokal kordun görülemediği durumlarda (Grade III Cormack-Lehane görüntü) kurtarıcı bir yardımcıdır. Havayolu yapılarının hiç görülemediği (Grade IV Cormack-Lehane görüntü) durumlarda sıklıkla kullanışlı değildir.² Yine entübasyon tüp değişimi ve geçici olarak hastanın solutulabilmesi için üretilmiş özel formları bulunmaktadır. Acil serviste birçok endikasyonda klavuz olarak kullanılabileceği ifade edilmektedir.

Geleneksel olarak entübasyon sırasında tamamen güvenli olduğu ifade edilse de nadiren havayolunda yaralanmaya neden olabildiği bildirilmiştir.³ Ayrıca hastanın laringeal veya trakeal yaralanması varsa buji kullanılması kontrendikedir.

Farklı firmalar tarafından üretilen çok sayıda formu bulunmaktadır. Bunların bir kısmı tek kullanımlık bir kısmı da çok kullanımlık olarak üretilmiştir. Farklı amaçlar için üretilen formlarında değişebilmekle beraber yaklaşık 60-65 cm boyundadır ve orjinalinde distal ucu 38 derece açılandırılmıştır. Bu uç açı sayesinde vokal korddan kolaylıkla ilerletilir. Aynı zamanda bu açılanma sebebiyle buji trakeal kıkırdaklarda takılma hissi uyandırır, bu sayede hem yer doğrulanabilir hem de gereksiz yere fazla ilerletilmez. Tüp değişimi için üretilenlerin uç kısmı düzdür. Çoğunluğu 5 mm (15 Fr) olarak üretilmiştir. Ayrıca pediatrik formları da bulunmaktadır. Geleneksel formunda olmasa da bazıları içinde havayolu boşluğu olarak üretilir ve bir başlık yardımıyla BVM takıldıktan sonra içinden hasta solutulabilir. Cook firması tarafından üretilen Frova(Frova Intubating Introducers with Rapi-Fit® Adapters) bunların en başarılarından biridir. Frova  hareketi kolaylaştırıcı bir metal kılavuz bulundurmaktadır.

Entübasyon için Buji Kullanımı

İki kişilik bir uygulamadır. Entübasyon tüpü ince ise işlem öncesi bujiye bir lubrikan uygulanabilir.

• Öncelikle laringoskopi ile vokal kord görüntülenir
• Buji görerek trakeaya yerleştirilir
  • Bu esnada bujinin distal kıvrımlı ucu orta hatta, anteriora doğru bakmalı, epiglotun altına ilerletilmelidir
• Bujinin trakeal kıkırdaklara değmesi ile takılma hissedilir ya da klik sesi duyulur. Bu durumda daha fazla ilerletilmez
• Bir yardımcı tarafından entübasyon tüpünü bujiye yerleştirilir
• Tüpün ilerletilmesi sırasında laringoskop çıkarılmaz*
• Tüp yerleştirilir
• Buji çıkartılır
• Tüpün yerleşimi doğrulanır

Buji diş hizasında 24-40cm’ye geldiğinde küçük havayollarına ulaşılacağından daha fazla ilerlemez. Ancak daha iyisi trakeal kıkırdaklar hissedildikten sonra ilerletmenin durdurulmasıdır. Buji yanlışlıkla özofagusa yerleştirilirse hiç dirençle karşılaşılmayacaktır. İşlemin herhangi bir aşamasında dirençle karşılaşılırsa bujinin ilerletilmemesi en iyisidir. Zorlama ile havayolunda hasara neden olunabilir.

*Tüpün ilerletilmesi sırasında laringoskopun çıkarılmaması önemlidir. Bu yapılmazsa hastanın dili geriye doğru düşer ve tüpün ilerletilmesi mümkün olmayabilir. Bu esnada uygulayıcının tüpün gidişini takip etmesine gerek yoktur.

Her zaman bir yardımcı bulunamayabileceğinden tek kişilik bir yöntem de kullanılabilir. Bunun için entübasyon öncesi tüp bujiye yerleştirilir ve bujinin distali entübasyon tüpünün murphy gözünden geçirilir ya da buji yuvarlanarak tüp içindeyken girişime başlanır. Bu uygulamada buji vokal korddan geçtikten sonra distal kısım murphy gözünden çıkarılır ve işleme devam edilir.

Buraya kadar dikkatinizi çekememişsem bir kez denemenizi ısrarla öneriyorum. En zor anınızda gerçekten bir kurtarıcı olabiliyor. Hastanenizde yoksa cüzzi bir fiyatla rahatlıkla edinebilirsiniz.  Bizim hastanemizde rutin alınan bir malzeme olmadığından defalarca tekrar kullanmak zorunda kalan bir kullanıcı olarak bir uyarı yapmak istiyorum. Sterlizasyona gönderirken personelinize bujiyi kıvırmamalarını söyleyin. Çok kıvırdıklarında tekrar eski şekline getirmekte zorlanabiliyorsunuz.

Sonuç olarak

• Buji entübasyonu kolaylaştırıcı, kullanımı basit, kolay öğrenilebilir bir yardımcıdır
• Her acil serviste zor havayolu malzemeleri arasında bulundurulmalıdır
• Uygulama sırasında distal kısım anteriora doğru bakmalıdır. Trakeal kıkırdakların hissedilmesi için bu önemlidir
• Sadece epiglotun görülebildiği hastalarda başarıyla kullanılabilmekle beraber havayolunun hiç görülmediği hastalarda başarı şansı düşüktür
• Laringeal veya trakeal yaralanması olan hastalarda kullanılmamalıdır. Zorlayarak uygulama komplikasyonlara neden olabilir.