National Institute for Health and Care Excellence (NICE)’nin Safra Taşı Hastalığı kılavuzu Ekim 2014’te yayınlandı. Kılavuzda safra taşı hastalığı tanısı ve yönetimiyle ilgili güncel bilgiler mevcut.
Aşağıda kısa bir ÖZET bölümü sonrasında kılavuzun geri kalanı yer alacaktır. Kılavuzun tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.
Özet
- Normal safra kesesi ve normal safra yolu olan hastalarda asemptomatik safra taşlarını tedavi etmeyin.
- Akut kolesistitle gelen hastalara erken laparoskopik kolesistektomi önerin.
- Daha önce perkütan kolesistektomi öyküsü olan ve cerrahi için uygun olan hastalarda laparoskopik kolesistektomiyi düşünün.
- Safra kanalını temizleyin; laparoskopik kolesistektomi sırasında cerrahi olarak veya laparoskopik kolesistektomi sırasında veya öncesinde ERCP ile.
- ERCP ile temizlenemiyorsa, endoskopik veya cerrahi temizleme öncesinde geçici bir önlem olarak stentle drene edin.
2014 NICE Safra Taşı Hastalığı Kılavuzu
Safra taşı hastalığı , safra kesesinde sert yağlı veya minerallerin depolandığı (safra taşı) zaman oluşur. Yaklaşık olarak toplumun %15’inde safra taşı hastalığı vardır ve bunların çoğu asemptomatikdir. Safra taşı hastalığı olanların küçük bir kısmı safra kesesini irrite edebilir ve bir kısmını tıkayabilir. Bunlar ağrı, enfeksiyon ve inflamasyona sebep olabilir. Bu belirtiler tedavi edilmezse kolesistit, kolanjit, pankreatit ve sarılık gibi yaşamı tehdit eden durumlara neden olabilir. Hastalığın yönetiminde farklılıklar vardır. Safra taşı hastalığı semptom verdiğinde safra kesesini almak için cerrahi gerekir. Safra taşı hastalığını tedavi etmek için en uygun yöntem konusunda belirsizlikler vardır. Hasta cerrahi uygunluğa ek olarak, safra taşı atağında en kısa sürede ameliyat edilebilir veya enfeksiyon ve enflamasyon geçene kadar ameliyat ertelenebilir.
Öneriler
Safra Taşı Hastalığının Tanısı
- Şüpheli safra taşı öyküsü olan hastalarda Karaciğer fonksiyon (KCFT) ve USG önerin.
- Safra kanalı dilate olan ve/veya anormal KCFT’si olan hastalara USG normal gelirse MRCP önerin.
- MRCP ile tanı konamıyorsa endoskopik ultrason (EUS) düşünün.
- Safra taşı hastalığı dışında başka hastalık şüphesi varsa ileri tetkik yapın.
Safra Kesesi Taşı Hastalığı Yönetimi
- Normal safra kesesi ve normal safra yolu olan hastalarda asemptomatik safra taşlarını tedavi etmeyin.
- Semptomatik safra kesesi taşları tanısı alan hastalarda laparoskopik kolesistektomi önerin.
- Klinik durumları ve şartları uygunsa, elektif kolesistektomi için bir gün yatış verin.
- Akut kolesistitle gelen hastalara erken laparoskopik kolesistektomi önerin.
- Safra kesesi ampiyemi için cerrahi kontraendike ve konservatif yöntem başarızsa perkütan kolesistektomi önerin.
- Daha önce perkütan kolesistektomi öyküsü olan ve cerrahi için uygun olan hastalarda laparoskopik kolesistektomiyi düşünün.
Safra Kanalı Taşlarını Yönetimi
- Semptomatik veya asemptomatik safra kanalı taşı olan insanlara safra kanalı açıklığı ve laparoskopik kolesistektomi önerin.
- Safra kanalını temizleyin; laparoskopik kolesistektomi sırasında cerrahi olarak veya laparoskopik kolesistektomi öncesinde veya sırasında ERCP ile.
- ERCP ile temizlenemiyorsa, endoskopik veya cerrahi temizleme öncesinde geçici bir önlem olarak stentle drene edin.
- Elektif ERCP için yatış veya günlük prosedürü klinik duruma göre maliyet etkin yöntemi seçin.
Hastaya, Aile Üyelerine ve Bakıcıya Bilgiler
- Safra kesesi ve safra taşlarına temizleyene kadar hastaya semptomlarını arttıracak yiyecek ve içecekler hakkında bilgi veriniz.
- Safra kesesi ve safra taşlarına temizlendikten sonra hastaya semptomlarını arttıracak yiyecek ve içecekler hakkında bilgi veriniz.
Araştırma Önerileri
Koledok taşlarında görüntüleme MRCP vs EUS
Koledok taşlarını görüntülemde MRCP ve EUS doğru olmaklata ancak en doğru EUS en doğru test olarak kabul edilmektedir. MRCP invaziv bir girişim olmadığı için ihmal edilebilir bir risk taşır. EUS az olmakla beraber ölüm içerebilen önemli riskleri taşımaktadır. EUS’un kar-zarar oranı için yeterli kanıt yoktur. Bu nedenli araştırmalarda EUS ile MRCP karşılaştırılmalıdır.
Safra Kesesi Taşlarını Yönetme
Düşük riskli koledok taşları da rutin intraoperatif kolanjiografi kar-zarar oranı ve maliyet etkinliği?
Randomize kontrollü bir çalışma olmadığı için bu konuda kaliteli çalışmalar yapılmadır.
Laparoskopik Kolesistektominin Zamanlaması
Koledok taşları için Laparoskopik kolesistektomi erken (2 hafta içinde) veya geç (safra kanalını temizledikten sonra 6 haftaya kadar ) dönemde mi uygulanmalı? ERCP ile erken safra kanalı açıklığı ile geç laparoskopik kolesistektomi ile karşılaştırıldığında randomize kontrollü çalışmala eksikliği vardır. Bu laparoskopik kolesistektomi zamanlaması klinik sonuçlar ve kaynak kullanımı üzerindeki etkisi belirsizdir.
Hastaya, Aile Üyelerine ve Bakıcıya Bilgiler
Hasta sonuçları üzerine kolesistektomi uzun vadeli etkileri konusunda bilgi eksikliği vardır. Laparoskopik kolesistektomi sonrasında birçok hasta semptomlarının devam etmekte olduğu veya yeni semptomlar başladığını rapor edilmiştir ve bu yaşam kalitesini etkilemektedir. Uzun vadeli yönetimi için araştırmalar gerekmektedir.
Kaynaklar:
- National Clinical Guideline Centre (UK). Gallstone disease. London: National Institute for Health and Care Excellence (UK); 2014 Oct.