Giriş
Yoğun bakım (YB) yataklarının yetersizliği, artan hasta yükü ve taburculuk süreçlerindeki gecikmeler nedeniyle, kritik hastaların acil servislerde uzamış sürelerle beklemesi artık küresel ölçekte bir hasta güvenliği sorunu olarak tanımlanmaktadır.1–3
Bu durum, literatürde “ICU boarding” veya “emergency department–based critical care” olarak geçer. YB endikasyonu konmuş ancak yatak bulunamadığı için acil serviste yoğun bakım düzeyinde bakım alan hastaları tanımlar.2,3
2020–2025 arasında yayımlanan çok merkezli çalışmalar, YB kabulündeki gecikmenin yalnızca lojistik bir sorun değil, doğrudan klinik sonuçları etkileyen bir faktör olduğunu göstermektedir.1–4
- Mortalite: > 4–6 saatlik gecikmelerde hastane içi mortalite anlamlı olarak artmaktadır.1–4
- Uzamış yoğun bakım ve hastane kalış süresi (LOS): Prolonged boarding, ortalama YB LOS’u 1.5–2 gün uzatır.2,3
- Komplikasyonlar: Deliryum, ventilatör ilişkili pnömoni, enfeksiyonlar ve hemodinamik instabilite daha sık görülür.3
Özellikle 2025 yılında yayımlanan bir analizde, YB kabulü bekleyen hastalarda gecikmenin ölüm oranı artışı (%18) ve maliyet artışını (%22) ile ilişkili olduğu bildirilmiştir.5
Acil Servisin Yeni Rolü
Artık birçok merkezde acil servis, yalnızca “hastanın geldiği yer” değil, aynı zamanda geçici yoğun bakım alanı işlevi görmektedir.4,5
Bu yaklaşımın iki yönü vardır:
- Klinik gereklilik: Acil ekipleri, entübe veya inotrop alan hastaları saatlerce izlemek zorunda kalmaktadır.
- Sistemsel zorunluluk: YB yatak devrini hızlandırmak çoğu zaman hastane yönetiminin ötesinde, tüm sistemin kapasite yönetimine bağlıdır.1,2
Bu koşullarda acil hekimleri “erken kritik bakımın sağlayıcısı” konumuna gelmiştir. Annals of Emergency Medicine’deki derlemeler, acil-yoğun bakım hibrid alanlarının (ED-ICU) hasta sonuçlarını iyileştirdiğini, özellikle erken ventilasyon ve hemodinamik optimizasyonun mortaliteyi azalttığını göstermektedir.3,5
Türkiye’de büyük şehir devlet hastanelerinde 2024 verilerine göre YB doluluk oranı %85–95, nöbet saatlerinde ise acil serviste ortalama 3–6 kritik hasta YB yeri beklemektedir.6
Bu hastalar genellikle:
- Sepsis veya septik şok,
- Akut solunum yetmezliği,
- Kardiyojenik şok veya aritmi,
- İnme sonrası entübasyon gereksinimi nedenleriyle acilde tutulmaktadır.
Dolayısıyla “Acil Servis = Geçici Yoğun Bakım” gerçeği, sahadaki klinisyenler için günlük bir durumdur.
Boarding Kavramı ve Epidemiyoloji
Tanım
“ICU boarding” veya “ED–ICU transfer delay”, yoğun bakım endikasyonu konmuş hastanın, yoğun bakım yatağı bulunamadığı için yoğun bakım dışı bir alanda (çoğunlukla acil serviste) izlenmeye devam etmesi durumudur.7
2020 ortak raporunda boarding süresi, “yoğun bakım kararı verildikten sonra altı saat içinde transfer gerçekleşmemesi” olarak standartlaştırılmıştır.3,7
Bazı Avrupa ve Kuzey Amerika merkezleri 4 saat üzeri, bazıları 6 saat üzeri eşiğini kullanır.8,9 Bu tanımsal fark, çalışmalar arasındaki prevalans değişkenliğinin temel nedenidir.
Sıklık ve Dağılım
2020–2025 arası veriler, ICU boarding’in küresel ölçekte yaygın ve artan bir sorun olduğunu göstermektedir:
- ABD ve Kanada: Yoğun bakım endikasyonu konmuş hastaların %25–45’i en az bir saat acilde kalmaktadır.7
- Avrupa: Ortalama boarding süresi 4–8 saat; bazı üniversite merkezlerinde 12 saatin üzerindedir.8,9
- Türkiye: Sağlık Bakanlığı 2023 verilerine göre erişkin yoğun bakımlarda doluluk oranı %87–92 arasında olup, acil servis yoğun bakım ünitelerinde kalış süreleri buna paralel artış göstermektedir.6 Ayvalı ve ark. acil serviste yoğun bakım endikasyonu konmuş hastaların %38’inin 6 saatten uzun süre acilde kaldığını bildirmiştir.10
Bu oran, ülkemizdeki hasta yükü ve kapasite dengesizliğini göstermesi açısından dikkat çekicidir.
Klinik Sonuçlar
Uluslararası çok merkezli çalışmalar, acil serviste yoğun bakım yatağı bekleme süresi uzadıkça olumsuz klinik sonuçların belirgin şekilde arttığını göstermektedir.
Dört saatten uzun süren bekleme, yoğun bakım ünitesi (YBÜ) mortalitesi açısından 2.6 kat artmış ölüm riski ile ilişkilendirilmiştir.11
Altı saati aşan boarding süresi, hastane ölümü üzerinde %18 oranında ek mortalite riski oluşturmuştur.12
Dokuz saatin üzerindeki gecikmeler ise hem yoğun bakımda kalış süresini, hem de mekanik ventilasyon süresini anlamlı şekilde uzatmaktadır.8
Ek olarak, bekleme süresi uzadıkça deliryum, nozokomiyal pnömoni (hastane kökenli pnömoni), santral kateter ilişkili enfeksiyon ve bası yarası gelişme oranlarının doğrusal olarak arttığı gösterilmiştir.7,9 Bu bulgular, hem hasta güvenliği hem de uzun dönem sonuçlar açısından erken YBÜ transferinin kritik önemini vurgulamaktadır.
Sistemsel Nedenler ve Etkileri
Yoğun bakım (YB) yatak bekleme sorunu, genellikle tek bir nedenden değil, birden fazla sistemsel darboğazdan kaynaklanır. Bunların başında kapasite kısıtları, yani YB’den taburcu olacak hastaların çıkışlarının gecikmesi gelir. Bu tıkanıklığa ek olarak, elektronik onay ve kabul süreçlerinden kaynaklanan idari tıkanmalar ve acil servis ile YB arasında yapılandırılmış devir süreçlerinin eksikliği gibi iletişim sorunları da gecikmeyi artırır.
Kritik bir faktör ise personel yetersizliğidir; özellikle gece vardiyalarında hemşire-hasta oranının düşmesi, hasta güvenliğini ve transfer hızını olumsuz etkiler.8 Bu karmaşık sistemsel sorunlar göz önüne alındığında, yapılan simülasyon modelleri çarpıcı bir sonuç ortaya koymuştur: yalnızca yatak sayısını artırmak yetersizdir; bunun yerine, gecikmiş transferlerin azaltılması, yatak kapasitesi artışından çok daha büyük bir kapasite kazancı sağlar.13
Erken Stabilizasyon ve İzlem İlkeleri
Yoğun bakım endikasyonu konmuş ancak acilde izlenmeye devam eden hastada amaç, erken fizyolojik stabilizasyonu sağlamak ve bu sürede yoğun bakım eşdeğeri izlem sürdürebilmektir.3
İzlem ve Değerlendirme Parametreleri
Hastalara acil serviste yoğum bakım eşdeğeri hizmet verebilmek için dikkat etmemiz gereken bazı önemli noktalar bu bölümde tablolar halinde özetlenmiştir.
| Parametre | Hedef Değer / Eylem | Notlar |
| MAP (Ortalama Arteryel Basınç) | ≥ 65 mmHg | Septik hastalarda 65–70 mmHg hedeflenir.14 |
| SpO₂ | 92–96 % (KOAH’da 88–92 %) | Genel hedef 92-96 % aralığındadır.3 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) gibi hiperkapni riski olan hastalarda 88-92% daha güvenli bir aralıktır. |
| İdrar çıkışı | ≥ 0.5 mL/kg/s | ≥ 0.5 mL/kg/saat, genellikle yeterli böbrek perfüzyonunu ve sıvı resüsitasyonuna yanıtı gösteren bir hedeftir. Oligüri durumunda değerlendirme yapılması gerekir. |
| Laktat | < 2 mmol/L | Hedef laktat <2 mmol/L’dir. ≥4 mmol/L, yetersiz perfüzyon veya şokun devam ettiğini gösterir ve agresif yeniden değerlendirme gerektirir. |
| GKS (Glasgow Koma Skalası) | Saatlik izlenir | GKS <8 genellikle hava yolu korumasının yetersizliğini gösterir ve entübasyon endikasyonudur. |
| RASS | −2 ile 0 arası | Hafif sedasyon hedefi; aşırı sedasyondan kaçınılır.15 |
Mekanik Ventilasyon İlkeleri
Akciğer Koruyucu Ventilasyon (Lung-Protective Ventilation) yaklaşımı her entübe hastada uygulanmalıdır.16 Aşağıda dikkat edilmesi gereken spot bilgilerin tablosu vardı; ayrıntılı bilgi için Acil Serviste Başlangıç Mekanik Ventilasyon Yönetimi başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
| Parametre | Hedef | Açıklama |
| Tidal volüm (Vt) | 6–8 mL/kg PBW(Tahmini Vücut Ağırlığı) | Akciğer koruyucu ventilasyonun temel taşıdır. Aşırı volüm (Volutravma) ve gerilme, ventilatör nedenli akciğer hasarını (VILI) tetikler. Hesaplama, gerçek ağırlık yerine hasta boyuna göre belirlenen Tahmini Vücut Ağırlığı (PBW) üzerinden yapılmalıdır. |
| PEEP | 5–10 cmH₂O (gereksinime göre) | Minimum PEEP, akciğer sönmesini (atelektaziyi) önler. Yüksek PEEP, oksijenasyonu artırabilir ancak hemodinamik durumu (özellikle hipotansiyon) olumsuz etkileyebilir; bu nedenle ayarı hastanın durumuna göre yapılmalıdır. |
| FiO₂ | En düşük efektif seviye | Yüksek FiO₂’nin uzun süre kullanımı oksijen toksisitesine ve absorbsiyon atelektazisine yol açar. SpO₂ > 92 % hedefini korumak kaydıyla FiO₂ en aza indirilmelidir. |
| Plateau basıncı | < 30 cmH₂O | Ventilasyon sırasında alveollerdeki maksimum basıncın dolaylı bir ölçüsüdür. Bu eşiğin aşılması barotravma (basınç hasarı) riskini artırır ve ventilasyonun güvenli olmadığını gösterir. |
| Baş ucu | 30–45° | Bu pozisyon, özellikle entübe hastalarda mide içeriğinin aspire edilme riskini azaltarak Ventilatör İlişkili Pnömoni (VAP) gelişimini önlemede kritik öneme sahiptir. |
Sedasyon, Analjezi ve Deliryum Yönetimi
Sedasyon hafif tutulmalı, ağrı kontrolü önceliklidir.15 RASS −2 ile 0 hedeflenmelidir. Hafif sedasyon hedeflenmesi, mortaliteyi, deliryumu ve ventilasyon süresini azaltan birincil stratejidir.
Sedasyon kesintisi her 8–12 saatte bir yapılması önerilir. Sedasyonun günlük kesilmesi (Spontaneous Awakening Trial – SAT), hastaların daha hızlı uyanmasına ve mekanik ventilasyondan ayrılma (weaning) sürecini hızlandırmaya yardımcı olur.
Deliryum taraması CAM-ICU ile yapılmalı; CAM-ICU (veya ICDSC), yoğun bakım hastalarında deliryumun hızlı ve standardize bir şekilde taranması için en sık kullanılan ve onaylanmış araçlardır.15
| İlaç | Başlangıç Dozu | İdame / Yorum |
| Propofol | 1–2 mg/kg IV bolus (opsiyonel), ardından 5–50 µg/kg/dk infüzyon | Hızlı etki başlangıcı ve kısa yarı ömrü nedeniyle idealdir. Ancak güçlü hipotansiyon yapma potansiyeli ve uzun süreli kullanımda Propofol İnfüzyon Sendromu (PRIS) riski taşır. |
| Midazolam | 0.02–0.1 mg/kg/s IV infüzyon | Yüksek dozlarda ve uzun süreli kullanımlarda aktif metabolitleri nedeniyle (özellikle renal yetmezlikte) birikim yapabilir ve uyanmayı geciktirebilir. |
| Dexmedetomidin | 0.2–0.7 µg/kg/s IV infüzyon | Benzodiazepin olmayan bu ajan, α-agonist etkisiyle doğal uykuya yakın sedasyon sağlar ve deliryum riskini düşürdüğüne dair kanıtlar mevcuttur. |
| Fentanyl | 25–100 µg IV bolus; ardından 25–200 µg/s infüzyon | Güçlü, kısa etkili bir opioid olup, genellikle sedatiflerle kombine kullanılır. Kritik hastalarda ağrı kontrolünün (analjezi) sedasyondan öncelikli olması ilkesine uygundur. |
Uzun süreli durumlarda ise (ICU boarding süresi > 12 saat olan hastalarda) hedef, uygun derinlikte sedasyon-analjezi sürdürmek, deliryum ve kas atrofisini önlemek ve weaning-hazırlığını planlamaktır.15 Uzun bekleme süresinde ilaç rotasyonu, tolerans gelişimini ve özellikle propofol-infusion syndrome (PRIS) riskini azaltır.15 Aşağıdaki tablo, uzamış boarding sürecinde ilaçların idame dozlarını ve kritik klinik izlem noktalarını özetlemektedir:
| İlaç | İdame | Özel Durum / Kritik İzlem |
| Propofol | 10–50 µg/kg/dk | >48 saat kullanımda → CK, trigliserid izle; hipotansiyon riski yüksektir. |
| Midazolam | 0.02–0.06 mg/kg/s | Uzun etki süresi; renal yetersizlikte aktif metabolit birikimi riski taşır. |
| Dexmedetomidin | 0.4–0.7 µg/kg/s | Deliryum oranını azaltır; bradikardiye dikkat edilmelidir. |
| Fentanyl | 25–100 µg/s | Analjezik; sedatifle kombine kullanımda etkilidir. |
| Remifentanil | Titrasyon ile 0.05–2 µg/kg/dk | Hızlı kesilebilir, kısa yarı ömrü sayesinde weaning’de avantajlıdır. |
Eğer Propofol infüzyonu > 48 saat sürmüşse; yan etki ve birikim riskini azaltmak için Dexmedetomidin veya Midazolam-Fentanyl kombinasyonuna geçilmesi önerilir.17
Deliryum Önleme
Yoğun bakımda ve acil serviste bekleyen hastalarda deliryum, uzun dönem sonuçları olumsuz etkileyen ciddi bir komplikasyondur; bu nedenle öncelikli hedef, non-farmakolojik yöntemlerle risk azaltmaktır.
Non-Farmakolojik Önleme (Öncelikli Yaklaşım)
Deliryum riskini azaltmak için hastanın çevresel ve duyusal ihtiyaçları yönetilmelidir:
- Duyusal Destek: Gündüz-gece döngüsünün sağlanması, yönelim sağlamak için gözlük ve işitme cihazlarının aktif kullanımı.
- İnsan Teması: Hasta ve aile etkileşiminin teşvik edilmesi ve sık iletişim.
- Erken Mobilizasyon: Hareket ve fizik tedavinin başlatılması (PADIS kılavuzlarına göre).
Farmakolojik Yönetim15
Antipsikotikler, yalnızca belirgin ajitasyon veya halüsinasyon durumunda kullanılmalıdır; rutin deliryum önleme amaçlı kullanılmazlar:
- Haloperidol: 2–5 mg IV q6h . Maksimum 10–20 mg/gün (aritmi ve QT uzaması izlemi zorunlu).
- Quetiapine: 25–50 mg PO q12h (özellikle uyku-ritmini düzenlemeye yardımcı olur).
Benzodiazepin Kısıtlaması
- Benzodiazepinler deliryum insidansını artırabileceği için dikkatle kullanılmalıdır.18,19
- Bunlar, yalnızca nöbet veya alkol-yoksunluğu sendromu gibi spesifik endikasyonlarda tercih edilmelidir.19
Hemodinamik Yönetim14
Hipotansif Hasta (MAP < 65 mmHg)
- Sıvı Resüsitasyonu:
- Kristaloid (0.9 % NaCl veya Ringer Laktat) 30 mL/kg bolus (≈ 2 L).
- Yeniden değerlendirme: MAP, idrar çıkışı, laktat.
- Vazopressörler (MAP < 65 ise):
- Norepinefrin: 0.05–1 µg/kg/dk IV infüzyon (ilk tercih)14
- Alternatif: Epinefrin 0.03–0.5 µg/kg/dk veya Vazopressin 0.03 U/dk (eklenebilir).
- İnotrop (kardiyak disfonksiyon varsa):
- Dobutamin: 2–20 µg/kg/dk IV.
Hipertansif Hasta (MAP > 110 mmHg, acil komplikasyon yoksa)
Hedef: İlk 2 saatte MAP’te %20’den fazla düşüş olmamalı. Amaç hızlı değil kontrollü düşüştür.
| İlaç | Dozaj ve Uygulama | Klinik Doğruluk ve Notlar |
| Nitrogliserin | 5 µg/dk IV başlanır; 5–10 dk aralıklarla 5 µg artırılır, maks. 200 µg/dk. | Esas olarak anjina, kalp yetmezliği ve akut koroner sendrom durumlarında kullanılır. Doz titrasyon aralığı ve maksimum dozu standarttır. |
| Nicardipin | 5 mg/s IV başlanır; her 15 dk’da 2.5 mg artırılır, maks. 15 mg/s. | Hızlı ve titrasyonu kolay bir Kalsiyum kanal blokeridir. Doz aralığı ve titrasyon protokolü, acil serviste ve yoğun bakımda kontrollü düşüş için sıkça kullanılır. |
| Labetalol | 20 mg IV bolus; 10 dk’da 40–80 mg’a çıkılır, maks. 300 mg. | Hızlı ve etkili bir beta ve alfa blokeridir. IV bolus ve maksimum toplam dozları, hipertansif acil durumlarda sıklıkla tercih edilen protokole uygundur. |
Metabolik ve Elektrolit Yönetimi
Glisemi Kontrolü20
Glisemi kontrolünde en önemli nokta, hipoglisemiden kaçınmak ve kan şekeri düzeyini 140–180 mg/dL aralığında tutmaktır. Acil serviste uzun süre bekleyen kritik hastalarda bu takibin, saatlik izlem gerektiren IV insülin infüzyonu ile yapılması esastır.
| Durum | Müdahale | Hedef |
| Hipoglisemi (≤ 70 mg/dL) | 25 g IV glukoz (50 mL %50 dextroz) | Hipoglisemi, kritik hastada ciddi morbidite ve mortalite artışına yol açtığından,≤ 70 mg/dL kritik eşik kabul edilir ve hızlıca geri çevrilmelidir. 25 g glukoz standart başlangıç dozudur. |
| Hiperglisemi (≥ 180 mg/dL) | IV insülin infüzyonu: 0.05–0.1 U/kg/s; 1 saatte 25–50 mg/dL düşüş hedefi | Kritik hastalarda hiperglisemi yönetimi, glisemi düzeyini 140–180 mg/dL aralığında tutmayı hedefler. Daha sıkı hedefler (≤110 mg/dL), hipoglisemi riskini artırdığı için önerilmez. |
Elektrolit Bozuklukları
| Bozukluk | Tedavi | Not |
| Hipokalemi (K⁺ < 3.0 mEq/L) | KCl 10–20 mEq/s IV (maks. 40 mEq/s) | K⁺ < 3.0 mEq/L değerler ciddi kabul edilir ve hızlı düzeltme gerektirir. KCl infüzyonu standarttır, ancak hızlı infüzyon aritmi riskini artırdığı için EKG ile sürekli izlem zorunludur. 40 mEq/s , güvenli infüzyon için bir üst sınırdır. |
| Hiperkalemi (K⁺ > 5.5 mEq/L) | Kalsiyum glukonat 10 mL %10 IV + İnsülin 10 U + 25 g glukoz | K⁺ > 5.5 mEq/L özellikle EKG değişiklikleri ile birlikte ise acil müdahale gerektirir. Tedavi üç aşamalıdır: 1. Kardiyak Stabilizasyon (Kalsiyum), 2. Hücre İçi Kayma (İnsülin/Glukoz), 3. Eliminasyon (diürez veya diyaliz). Diyaliz, renal yetmezlikte kalıcı çözümdür. |
| Hipokalsemi (Ca²⁺ < 7 mg/dL) | Kalsiyum glukonat 1–2 g IV yavaş infüzyon | Ca²⁺ < 7 mg/dL değerler semptomatik hale gelebilir. IV kalsiyum glukonat veya klorür, kasılmaları, tetaniyi ve hipotansiyonu önlemek için yavaşça verilmelidir. Trousseau/Chvostek bulguları, nöromüsküler uyarılabilirliğin göstergeleridir. |
İzlem ve Kayıt Sıklığı
Acil serviste yoğun bakım yatağı bekleyen kritik hastalarda izlem sıklığı yoğun bakım standartlarında olmalıdır. Aşağıdaki parametrelerin zaman damgalı biçimde kayıt altına alınması, kötüleşmenin erken fark edilmesini ve hasta güvenliğini sağlar.
| Parametre | İzlem Sıklığı | Hedef / Not |
|---|---|---|
| Vital bulgular | 15–30 dk | Tüm kritik hastalar için |
| MAP (Ortalama Arter Basıncı) | 5–15 dk | ≥ 65 mmHg |
| Norepinefrin titrasyonu | 5–15 dk | Hemodinamik yanıta göre |
| SpO₂ | 15–30 dk | %92–96 (%88–92 KOAH) |
| Arteriyel kan gazı (AKG) | 2–4 saatte bir | Entübe hastada düzenli |
| İdrar çıkışı | Saatlik | ≥ 0.5 mL/kg/saat |
| GKS | Saatlik | Düşüş → acil değerlendirme |
| RASS | Saatlik | –2 ile 0 hedef |
| Pupilla muayenesi | Saatlik | Anizokori acildir!!! |
| Laktat | 2–4 saatte bir | < 2 mmol/L hedef |
| Glukoz | 2–4 saatte bir | 140–180 mg/dL |
Etik ve Kaynak Dağılımı
ICU Boarding durumu, yoğun bakım yatağı sıkıntısı yaşanan her an, sadece klinik bir zorluk değil, aynı zamanda hayati bir etik problemdir. Kritik kaynakların kısıtlı olduğu yoğunluk dönemlerinde uygulanan önceliklendirme (triyaj) kararları, ahlaki bir çerçeveye oturtulmalıdır.
Bu etik karar alma süreci, temel olarak aşağıdaki dört ilkeye dayanır:
- Adalet: Benzer klinik durumu ve beklenen sonucu olan hastalara eşit fırsat sağlanması.
- Yarar: Kısıtlı kaynağın (YB yatağı) tahsis edilmesiyle en fazla yaşam-yılı kazancı sağlanması hedeflenir.
- Zararın Azaltılması: Tedavinin hastaya fayda sağlamayacağı durumlarda, gereksiz ve faydasız invazivlikten kaçınılması.
- Şeffaflık: Triyaj karar kriterlerinin önceden belirlenmiş, açık ve tüm paydaşlar için erişilebilir olması.
Bu etik çerçevenin önemini vurgulamak adına etik ve adil triyaj uygulaması öneren çalışmalar yayınlanmıştır.21–23 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise 2021 acil bakım çerçevesinde, ulusal sağlık sistemlerinin entegre kritik bakım kapasitesi yönetimi kurmasını önermiştir.24
Acil serviste, yalnızca bir boş YB yatağı varken iki entübe hastanın bulunması gibi ikilem senaryoları, etik triyajın pratik uygulamasını gösterir:
Önerilere göre, triyaj kararında hastanın yaşı tek başına belirleyici olmamalıdır.21–24 Bunun yerine, geri dönüş potansiyeli ve akut hastalık şiddeti (kısa/uzun dönem hayatta kalma olasılığı) dikkate alınmalıdır. Bu yaklaşım, triyajın temel ilkesi olan en fazla yaşam-yılı kazancı hedefi doğrultusunda, prognozu daha iyi olan hastanın önceliklendirilmesini gerektirir.
Son Söz
Acil servisler, modern tıbbın sınırlarını en çok zorlayan alanlardan biridir.
Yoğun bakım yatağı bulunamayan kritik hastalar, burada dakikalarla ölçülen bir süreklilik içinde izlenir; her an bir kararı, bir müdahaleyi ya da bir etik dengeyi gerektirir.
Bu durum, “acil servis = geçici yoğun bakım” gerçeğini yalnızca istatistiksel değil, insani bir olgu hâline getirir.
Kritik hastaların acilde güvenli yönetimi, sadece protokollere değil; erken farkındalık, düzenli izlem, ekip içi iletişim ve kararlılıkla yürütülen klinik sorumluluk kültürüne dayanır.
Sistem kaynaklı eksiklikler bir gerçektir, ancak hekimlerin ve hemşirelerin gösterdiği bilimsel disiplin ve vicdani hassasiyet, çoğu zaman o eksikliklerin önüne geçer.
Bu nedenle, yoğun bakım yatağı bekleyen her hastanın başında tutulan dikkatli bir izlem çizelgesi, yalnızca tıbbi değil, etik bir beyan niteliğindedir:
“Bu hasta, yer bulunamasa da güvende…”
Kaynakça
- 1.Jayaprakash N, Pflaum-Carlson J, Gardner-Gray J, et al. Critical Care Delivery Solutions in the Emergency Department: Evolving Models in Caring for ICU Boarders. Annals of Emergency Medicine. Published online December 2020:709-716. doi:10.1016/j.annemergmed.2020.05.007
- 2.da Silva Ramos FJ, Freitas FGR, Machado FR. Boarding in the emergency department: challenges and mitigation strategies. Current Opinion in Critical Care. Published online March 19, 2024:239-245. doi:10.1097/mcc.0000000000001149
- 3.Mohr NM, Wessman BT, Bassin B, et al. Boarding of Critically Ill Patients in the Emergency Department. Critical Care Medicine. Published online July 17, 2020:1180-1187. doi:10.1097/ccm.0000000000004385
- 4.Kuk WJ, Park JS, Gunnerson KJ. Critical Care Delivery in the Emergency Department. Critical Care Clinics. Published online July 2024:497-506. doi:10.1016/j.ccc.2024.03.010
- 5.Greenwood-Ericksen M, Kamdar N, Swenson K, et al. Emergency Department Boarding, Inpatient Census, and Interhospital Transfer Acceptances. JAMA Netw Open. Published online May 28, 2025:e2512299. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.12299
- 6.Sağlık Bakanlığı TC. Yoğun Bakım Doluluk Raporu 2024 . T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2024. Accessed 2025. https://hsgm.saglik.gov.tr/media/attachments/2025/06/23/ek_turkiyede-yogun-bakim-Unitelerinde-standardize-arac-kullanim-orani-Ozet-raporu-2024.pdf
- 7.Sabaz MS, Asar S, Cukurova Z, Sabaz N, Doğan H, Sertcakacilar G. Effect of Delayed Admission to Intensive Care Units from the Emergency Department on the Mortality of Critically Ill Patients. Iran Red Crescent Med J. Published online June 27, 2020. doi:10.5812/ircmj.102425
- 8.Anagi S, Chamberlain D, Taypin-Shaw D, Jennings C, Pusapati R, Lin F. Exploring delayed admissions to ICU: A qualitative study of clinician perceptions and observations of the ICU admission process. Intensive Crit Care Nurs. 2025;89:104075. doi:10.1016/j.iccn.2025.104075
- 9.Boudi Z, Lauque D, Alsabri M, et al. Association between boarding in the emergency department and in-hospital mortality: A systematic review. PLoS One. 2020;15(4):e0231253. doi:10.1371/journal.pone.0231253
- 10.Sona Ayvalı İ, Üçöz Kocaşaban D, Günaydın YK. Retrospective Evaluation of Patients Admitted to Emergency Critical Care Unit. hamidiyemedj. Published online February 16, 2023:1-8. doi:10.4274/hamidiyemedj.galenos.2022.47965
- 11.Khamis M, Hariri M, Al J, Khalifeh M, Hamade B. Effect of Emergency Department Boarding on ICU Length of Stay and In-Hospital Mortality; A Retrospective Cohort Study. Arch Acad Emerg Med. 2025;13(1):e54. doi:10.22037/aaemj.v13i1.2604
- 12.Greenwood-Ericksen M, Kamdar N, Swenson K, et al. Emergency Department Boarding, Inpatient Census, and Interhospital Transfer Acceptances. JAMA Netw Open. 2025;8(5):e2512299. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.12299
- 13.McKinley K, Babineau J, Roskind C, Sonnett M, Doan Q. Discrete event simulation modelling to evaluate the impact of a quality improvement initiative on patient flow in a paediatric emergency department. Emerg Med J. 2020;37(4):193-199. doi:10.1136/emermed-2019-208667
- 14.Evans L, Rhodes A, Alhazzani W, et al. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock 2021. Intensive Care Med. 2021;47(11):1181-1247. doi:10.1007/s00134-021-06506-y
- 15.Devlin J, Skrobik Y, Gélinas C, et al. Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Pain, Agitation/Sedation, Delirium, Immobility, and Sleep Disruption in Adult Patients in the ICU. Crit Care Med. 2018;46(9):e825-e873. doi:10.1097/CCM.0000000000003299
- 16.Acute Respiratory Distress Syndrome Network, Brower R, Matthay M, et al. Ventilation with lower tidal volumes as compared with traditional tidal volumes for acute lung injury and the acute respiratory distress syndrome. N Engl J Med. 2000;342(18):1301-1308. doi:10.1056/NEJM200005043421801
- 17.Rebelo A, Chevalier M, Russo L, Pandit A. Role and therapeutic implications of protein glycosylation in neuroinflammation. Trends Mol Med. 2022;28(4):270-289. doi:10.1016/j.molmed.2022.01.004
- 18.Hwang J, Choi S. Early Sedation Depth and Clinical Outcomes in Mechanically Ventilated Patients in a Hospital: Retrospective Cohort Study. Asian Nurs Res (Korean Soc Nurs Sci). 2023;17(1):15-22. doi:10.1016/j.anr.2022.12.002
- 19.Ely E, Shintani A, Truman B, et al. Delirium as a predictor of mortality in mechanically ventilated patients in the intensive care unit. JAMA. 2004;291(14):1753-1762. doi:10.1001/jama.291.14.1753
- 20.van den, Wouters P, Weekers F, et al. Intensive insulin therapy in critically ill patients. N Engl J Med. 2001;345(19):1359-1367. doi:10.1056/NEJMoa011300
- 21.Goold S. The COVID-19 Pandemic: Critical Care Allocated in Extremis. Am J Bioeth. 2020;20(7):6-8. doi:10.1080/15265161.2020.1754099
- 22.Chakraborty R, Achour N. Setting Up a Just and Fair ICU Triage Process during a Pandemic: A Systematic Review. Healthcare (Basel). 2024;12(2). doi:10.3390/healthcare12020146
- 23.Monzón Marín JL, Couceiro Vidal A. Considerations on ICU triage ethics during the COVID-19 pandemic. Medicina Intensiva (English Edition). Published online August 2021:381-382. doi:10.1016/j.medine.2021.04.012
- 24.Ghebreyesus T, Jakab Z, Ryan M, et al. WHO recommendations for resilient health systems. Bull World Health Organ. 2022;100(4):240-240A. doi:10.2471/BLT.22.287843