TANIM

Dar kompleks taşikardileri sonlandırmada kullanılan endojen bir nükleozid olup, sınıf V antidisritmiktir.

Etkileri: SA ve AV nodal dokularda geçici, negatif inotropik, dromotropik ve kronotropik etki. Geçici AV nodal blok. Iv bolus yapıldığında, anterograd ve retrograd yollardan, AV iletiminde ani bir yavaşlama.

Etki Başlangıcı: 5 – 20 sn.

Etki süresi: 30 – 40 sn.

Yarılanma Ömrü (t½): <10 sn.

Metabolizma: Kan ve doku.

Ticari isim: Adenosine-L.M. 5mg/dL, 2 mL’lik ampul

                     Adozin  10 mg/2 mL ampul

                     Adozin 3 mg/mL, 2ml’lik ampul

ENDİKASYON

Acilde En sık: Stabil paroksismal supraventriküler taşiakardide (PSVT), dar QRS kompleksli taşikardinin sonlandırılmasında kullanılır.
Acilde Ayrıca: Geniş QRS kompleksli SVT ile VT’nin ayırt edilmesinde, maskelenmiş AF’nin açığa çıkarılmasında, stres testinde tanısal olarak kullanılabilir.

 UYGULAMA

 GEBELİK – LAKTASYON

Gebelik Kategorisi: C (safely). Güvenli ve etkilidir.

Emzirme: Kullanılabilir.

YAN ETKİ – TOKSİSİTE – İLAÇ ETKİLEŞİMİ

Yan Etki: Yaygın ama geçici etkilerdir. En sık cilt kızarıklığı, solunum güçlüğü ve göğüs sıkışması görülür. Bulantı, baş ağrısı, baş dönmesi, geçici bradikardi veya kalp bloğu, hipotansiyon (güçlü vazodilatasyon yapması nedeniyle) da görülür. Uygulamayla birlikte ve 1/3 hastada görülür, tedavisiz kısa sürede düzelir. Çoğu hasta iç sıkıntısı hisseder.

*Ayrıca bazı hastalarda (Cagatay et al çalışmasında %17) kısa süreli ve hemen hepsi spontan düzelen nabızlı VT atakları görülebilir. Bunlar, klinik olarak önemsiz ve tedavi gerektirmeyen kısa süreli ataklardır.

Toksisite: Belirtilen bir toksik doz ya da maksimum tolere edilen doz yok.

Antidot: Yok.

İlaç Etkileşimi: Belirli bir teofilin, kafein veya teobramin kan seviyesi olanlarda daha büyük dozlara ihtiyaç duyulabilir. İlk doz dipiridamol veya karbamazepin alanlarda, transplant kalbi olanlarda veya santral venöz yol ile verildiğinde, 3 mg’a düşürülmelidir.

DİKKAT!

*Dar QRS kompleksli taşikardilerde iv Adenozin’e cevap olarak;

• Kalp hızı değişmiyorsa :

                 > Yetersiz Adenozin dozu verildi! / Adenozin kalbe ulaşmadı!

                 > Fasiküler VT veya yüksek septal odaklı VT!

• Kalp hızı kademeli olarak ↓, daha sonra tekrar ↑ ise :

                 > Sinüs taşikardisi!

                 > Fokal atrial taşikardi!

                 > Paroksismal olmayan junctional taşikardi!

• Taşikardi aniden sonlanıyorsa :
  

                 > AVNRT!

                 > AVRT!

                 > Sinüs düğümü reentrisi!

                 > Fokal atrial taşikardi!

• Atrial taşikardi devam ediyor ancak yüksek dereceli AV blok ortaya çıkıyorsa :

                 > Atrial Flutter!

                 > Atrial taşikardi!

*WPW’li bir hastada, hızlı ventrikül yanıtlı AF başlatma ihtimali yüzünden, WPW’nin olduğu düşünülen her hastada Adenozin uygularken mutlaka bir defibrilatör hazır bulundurulmalı!

*Birçok çalışma stabil PSVT tedavisinde Adenozin kullanımını destekler. İki randomize klinik çalışma Adenozin ve kalsiyum kanal blokörü arasında benzer bir PSVT döndürme oranı belirlemişlerdir; Adenozin daha hızlı etkilidir. Ayrıca Verapamil’den daha az ciddi yan etkiler oluşturmuştur!

*Ritm düzeldikten sonra, tekrarlama riski için hastayı gözetim altında tutun ve PSVT’nin herhangi bir tekrarını Adenozin veya daha uzun etkili bir AV nod blokörü (diltizem veya β- blokör gibi) ile kontrol altında tutun!

*Eğer Adenozin veya vagal manevralar başka tür bir SVT’yi (AF/Flutter gibi) ortaya çıkarırsa, daha uzun etkili bir AV nod blokörü ajan ile tedavi, daha uzun süreli ventriküler hız kontrolü için düşünülmelidir!

*Düzenli geniş kompleks taşikardilerde, ritm etiyolojisi belirlenemiyorsa, düzenliyse ve QRS monomorfikse, en son kanıtlar iv Adenozin’in hem tedavi hem de tanı için güvenli olduğunu önermektedirler (sınıf 2b, KD B).

*Stabil olmayan, düzensiz veya polimorfik geniş kompleks taşikardiler için verilmemelidir, çünkü aritminin VF’ye dönüşmesine neden olabilir! (Sınıf 3, KD C).

••• Bunun yanı sıra; 2012’de güncellemesi yapılan BestBets derlemesinde 711 makalenin 8’ine bakılmış; unstabil PSVT’de ciddi yan etki görülmemiş.

*Adenozin, ayırt edilmemiş bir geniş kompleks taşikardi için verilirse, bir defibrilatör hazır bulunmalı! Acile unstabil PSVT ile gelen hastalarda ilk tedavi olarak Adenozin verilmesinin yararlı olduğunu gösteren güçlü kanıtlar vardır. Komplikasyon gelişme konusunda artmış bir risk yoktur.

*Adenozin, SVT’yi VT’den ayırmada ve supraventriküler kökenli geniş kompleks taşikardinin dönüşümünde faydalı olabilir . Ventriküler hız <250/dk ve ritmde irregülerite yoksa tanısal ve terapötik Adenozin’in denenmesi mantıklıdır!

*Astımlı hastalarda Adenozin verilmemelidir!

*Nadir görülen, katekolaminlerle indüklenen ventriküler disritmiler dışında, Adenozin’in infranodal iletime çok az etkisi vardır veya hiç yoktur. Bu nedenle Adenozin, nedenin belirsiz olduğu geniş kompleks taşidisritmilerde tanısal ajan olarak sıklıkla kullanılır!

*Başlangıç ve 2 kez tekrar dozunun ardından hala yanı yoksa, ritm tekrar değerlendirilmeli ve başka bir ajan kullanılmalı!

* Güçlü vazodilatasyon, koroner arter hastalarında koroner çalma etkisi yaratır. Bu etkisi nedeniyle myokard perfüzyon sintigrafisinde, farmakolojik stres yaratmak için kullanılır!

*Kısa etkili ajan olduğu için, Adenozin AF/Flutter’da etkili bir hız kontrol ajanı değildir.

KAYNAKLAR

1.Rosen’s Emergency Medicine, 8. Baskı, 2014

2.Amerikan Kalp Derneği (AHA) 2010 Resusitasyon Kılavuzu

3.Tintinalli Acil Tıp, 7. Baskı, 2010

4.BestBets.org

5.http://reference.medscape.com/drug/adenocard-adenoscan-adenosine-342295#10

6.Micromedex

7.http://www.drugs.com/pregnancy/adenosine.html

8.Ertan, Cagatay, et al. “Adenosine‐Induced Ventricular Arrhythmias in Patients with Supraventricular Tachycardias.” Annals of Noninvasive Electrocardiology13.4 (2008): 386-390.