Tanım
Asetilsistein doğal bir aminoasit olan L-sistein’in N-asetillenmiş türevine verilen isimdir. Asetilsistein mukolitik bir ajandır. Asetilsistein sahip olduğu sülfidril grubu ile mukus glikoproteini içindeki disülfit bağlarını kopararak mukoid ve mukopürülan sekresyonlar üzerine mukolitik etki gösterir. Bu etki en iyi pH 6-8 arasında görülmektedir. Dokularda özellikle akciğer dokusunda yüksek konsantrasyonda bulunur. Solunum yollarında toplanan balgamın yoğunluğunu ve yapışkanlığını azaltır, su gibi akıcı hale getirir. Bronşiyal sekresyonların atılımını ve solunumu kolaylaştırarak akciğer fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olur. Asetilsistein proteinleri depolimerize etmez, fibrin ve diğer canlı dokular üzerine etkisi yoktur. DNA üzerine etkisizdir.
Asetilsistein antioksidan bir maddedir. Asetilsistein akciğer ve karaciğerde glutatyon sentezine sistein vericisi olarak katılır ve glutatyon sentezini arttırır. Asetilsistein ve glutatyon özellikle akciğerde enfeksiyonlar esnasında nötrofillerin oluşturduğu, sigara dumanı ve diğer zararlı maddelerin solunmasıyla ortaya çıkan serbest oksijen radikallerini bağlar ve muhtemel hücre hasarını önleyerek koruyucu bir etki gösterir.
Etki Başlangıcı: 5-10 dk
Etki süresi: 2 saat (1-3.5 saat arası)
Yarılanma Ömrü (t½): yetişkinlerde 5,6 saat ve yenidoğanda 11 saat
Metabolizma: Karaciğerde.
Atılım: İdrar
Ticari İsim:
ACETYLCYSTEIN 600 TROM
ACT 200 mg tek dozluk eff.granül
ACT 300mg/3ml (%10) solüsyon içeren 5 ampül
ALLES 600 mg 10 efervesan tablet
ASEDIN 1200 mg toz içeren saşe
ASIST % 4 100 ml granül
ASIST %10 3 ml 300 mg 10 ampül
ASIST 1200 mg toz içeren 20 saşe
ASIST 200 mg 20 kapsül
ASIST C 600 mg/300 mg toz içeren 20 saşe
ASIST C 900 mg/300 mg toz içeren 30 saşe
ASIST COLD C 600 mg/ 600 mg/ 300 mg toz içeren saşe
ASIST PLUS 600 mg toz içeren 10 saşe
ASIST-C 900/300 mg toz içeren saşe
ASTEIN 600 mg 20 efervesan tablet
BRONPAX 900 mg 20 efervesan tablet
CINETIX 900 mg 30 efervesan tablet
CISTEIL 1200 mg 30 efervesan granül içeren saşe
DAYMOL 200/500 mg 30 efervesan tablet
EDASIST 600 mg 20 efervesan tablet
EXPECDIN 1200 mg toz içeren saşe (20 saşe)
EXSISTIN 200 mg/5 ml pediatrik kullanım için 100 ml
EXTAL 200 mg 20 efervesan tablet
EXTAL FORT 1200 mg efervesan tablet (20 tablet)
FARMASIST 300mg/3ml çözelti içeren 10 ampül
MENTONEX 900 mg 30 efervesan granül içeren saşe
MENTONEX-C 200 mg 20 efervesan tablet
MENTOPIN 200 mg 20 efervesan tablet
MIRATTA 600 mg granül içeren 30 saşe
MUCINAC 300 mg/3 ml çözelti içeren ampül
MUCOCURE % 4 şurup hazırlamak için 100 ml granül
MUCOFIX 1200/400 mg 20 efervesan tablet
MUCOLATOR 1200 mg toz içeren 10 saşe
MUCOLATOR 150 ml şurup hazırlamak için toz
MUCOLATOR PLUS 600 mg toz içeren 30 saşe
MUCOMAX 1200 mg 20 efervesan tablet
MUCONEX 600 mg 10 efervesan tablet
MUCONEX- C 1200 mg/400 mg 30 efervesan tablet
MUCONEX FORT 1200 mg 20 efervesan tablet
MUCONEX granül 100 ml
MUCOPLUS 1200 mg 20 efervesan tablet
ENDİKASYON – KONTRAENDİKASYON
Mukolitik: Anormal, viskoz veya inspekte mukoza salgıları olan hastalarda yardımcı tedavi: kronik bronkopulmoner hastalık (kronik amfizem, bronşitli amfizem, kronik astmatik bronşit, tüberküloz, bronşektazi, akciğerin primer amiloidozu); akut bronkopulmoner hastalık (pnömoni, bronşit, trakeobronşit); kistik fibrozun pulmoner komplikasyonları; trakeostomi bakımı; cerrahi ile ilişkili pulmoner komplikasyonlar; anestezi sırasında kullanım; travma sonrası göğüs hastalıkları; mukoza tıkanıklığına bağlı atelektazi; tanısal bronşiyal çalışmalar (bronkogramlar, bronkospirometri, bronşiyal kama kateterizasyonu).
Asetaminofen aşırı doz: Potansiyel olarak hepatotoksik miktarda asetaminofen yutulduktan sonra karaciğer hasarını önlemek veya azaltmak için.
Kontraendikasyonlar: Asetilsistein veya formülasyonun herhangi bir bileşenine karşı aşırı duyarlılık.
Uygulama
Akciğer hastalığı
Mukoliz yoluyla balgam çıkarma işleminin kolaylaştırılması
Çözelti (nin yüzde 10 le yüzde 20 arası) sulandırılmamış kullanılabilir. 3-5ml çözeltinin yüzde 20 si veya 6-10ml çözeltinin yüzde 10’u; her 6-8 saatte 1 kere 10ml çözeltinin yüzde 20 sini veya her 2-6 saatte 2 kere 20ml çözeltinin yüzde 10 unu verin.
Tanısal Bronkografi
İşlemden önce nebulize veya intratrakeal damlatma yoluyla 2-3 kez uygulanan 1-2 mL% 20 çözelti veya 2-4 mL % 10 çözelti
Asetaminofen Doz aşımı
Asetaminofen alımından sonraki 12 saat içinde baş-vuran hastalarda 20 saatlik iv tedavi verilebilir.
Bu protokole göre:
-150 mg/kg NAC 200cc %5 dekstroz içinde 15 dakikada
-50 mg/kg NAC 500cc %5dekstroz içinde 4 saatte
-100 mg/kg NAC 1000cc %5dekstroz içinde 16 saatte olacak şekilde
-Toplam 300 mg/kg NAC 20 saat içinde verilir.
Asetaminofen alımından sonra 18 saatten fazla süre geçmişse 72 saatlik oral tedavi uygundur.
Bu protokol ise şöyledir:
-140 mg/kg NAC peroral veya nazogastrikten yükleme dozu sonrası
-70 mg/kg NAC peroral veya nazogastrikten 4 saatte bir 17 kez toplam 1330 mg/kg NAC 72 saat içinde verilir.
Kontrast Maddesiyle İlişkili Nefrotoksisite (endikasyon dışı) önleme
Kontrast maddesi uygulanacağı ve önceki gün, günde 2 kere 600 mg PO
Trakeostomili hastaların rutin hemşirelik bakımı: 1-2 mL %10 veya %20 çözelti q1-4 saat, trakeostomiye doğrudan damlatılmak suretiyle.
GEBELİK – LAKTASYON
Gebelik Kategorisi: B
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, gebelik/embriyonal/fetal gelişim/doğum ya da doğum sonrası gelişim ile ilgili doğrudan ya da dolaylı olarak zararlı etkiler olduğunu göstermemektedir
Emzirme:
Asetilsisteinin süte geçip geçmediği bilinmemektedir.
YAN ETKİ – TOKSİSİTE
- Bronkokonstriksiyon
- bronkospazm
- Göğüste sıkışma
- Hoş olmayan koku
- Uyuşukluk
- Ateş
- Hemoptizi
- Artmış bronşiyal sekresyon hacmi
- Trakeal veya bronşiyal kanalda tahriş
- Mide bulantısı
- Rinore
- Stomatit
- Kusma
Dikkat
Uygulamadan sonra bronşiyal sekresyonların hacmi artabilir; öksürük yanıtı yetersizse, hava yolu açıklığını koruma için gerekirse mekanik yollardan sağlamayı düşünün; hava yolu bloğu yabancı cisim veya lokal birikim nedeniyle ortaya çıkarsa, endotrakeal aspirasyon ile temizlenir, bronkoskopili veya bronkoskopisiz
Enjeksiyon için değil
Astımlı veya bronkospazm öyküsü olan hastalarda dikkatle kullanın; bu hastalar aşırı duyarlılık reaksiyonları riski altındadır
Çoğu durumda, bronkospazm, nebulizasyon yoluyla bronkodilatörün hızlı uygulanmasıyla tedavi edilebilir; bronkospazm kötüleşirse, tedaviyi derhal bırakın
Uygulamadan sonra hafif hoş koku (geçici) olabilir.
Nebulizasyondan sonra maske tarafında yüzünde yapışkan film oluşturabilir; suyla çıkar
Belirli koşullar altında, açılan şişe kimyasal reaksiyonun bir sonucu olarak hafif mor renk değişikliğine neden olabilir; bunun ilaç güvenliği veya etkinliği üzerinde bir etkisi yoktur
Keratokonjonktivit: Kontakt lensleri çıkarın; topikal antibiyotiklerle birlikte kullanmayın
İnhalasyondan sonra artmış bronşiyal sekresyonlar meydana gelebileceğinden, postüral drenaj, inhalasyon perküsyonu ve emme takip edilmelidir; bronkospazm meydana gelirse, bir bronkodilatör uygulayın; bronkospazm ilerlerse tedaviyi kes
1. https://www.drugbank.ca
2. https://www.rxlist.com/
3. https://www.drugs.com/ppa/acetylcysteine.html
4. https://reference.medscape.com/drug/
5. http://www.ilacrehberi.com
Not: Bu yazı sağlık profesyonellerine yöneliktir. Buradaki bilgilerden sağlık profesyoneli olmayanların faydalanması önerilmez, aksi durumda sonuçlarından sitemiz sorumlu değildir.
