Araştırmanızı yada tezinizi bitirdiniz ve şimdi yazacağınız makaleyi hangi dergiye göndermeyi seçeceğiniz aşamadasınız. Tercihen buna daha yazmadan karar vermeniz en ideali. Hatta belki de daha araştırmaya başlamadan bir fikrinizin olması da önemli olabilir. Bir çok araştırmacı ve iyi bir danışmanla çalışmamış genç akademisyenlerin düştüğü önemli hatalardan birisidir bugün sizinle paylaşacağım yazı. Biten araştırmanın bulunan sonuçların hevesiyle yazılan ve günler harcanan makaleniz için bu önemli adımı doğru yapmak ve bunu ilk önce yapmanın ne kadar gerekli olduğunu öğreneceksiniz bu yazıda. Belki bir kısmınız bunları zaten iliyor ve uyguluyor olabilir. Belki çok daha yararlı bilgilere de sahip olabilirsiniz. Bu nedenle, asistanlarımıza ve genç akademisyenlerimize faydalı olacağını düşündüğünüz önerileriniz varsa, lütfen aşağıdaki yorum kısmına yazınız.

Hedef Kitleniz Kim?

Hedef kitlenizin kim olduğunu bilmek sanırım ilk karar vermeniz yada bilmeniz gereken şey. Fakat asistanlık tezlerinin ve yaptığımız araştırmaların çok geni bir yelpazede olduğunu düşünürsek, içlerinde çok kaliteli, acil tıpta çığır açacak yada önemli katkı sağlayacak verileri barındıran ve herkese hitap edecek bir makale ile, içinde çok spesifik bir bilgiyi içeren ve sadece bu konuda en üst düzeydeki kişilerin anlayabileceği bilgiler içeren bir makalenin okuyucu hedef kitlesi birbirinden farklı olacaktır. Temel bilimler ile uğramadığımız için bu ikinci örneğin bizim Acil Tıp araştırmalarımızla çok uyumlu olmadığını düşünüyorum. Ama yine de araştırmanızın sonucunun kime hitap ettiğini bilmeniz, karar vermeniz daha genel yada daha spesifik bir dergi seçmenize yol gösterici olacaktır.

Önce Acil Tıp Dergilerine Bir Göz Atalım

Şu anda SCIMAJO JOURNAL / COUNTRY RANK sitesinde Emergency Medicine olarak taradığınızda 78 adet bu kategori içinde yer alan dergi karşınıza çıkar.

Bu dergilerden biri mutlaka yazınıza ilgi duyacaktır. Bu noktada şunu da ifade etmek yerinde olur ki, iyi yazılmış bir makalenin mutlaka yayınlanacağı bir dergi bulunur.

Dikkat Etmeniz Gereken 3 Önemli Nokta!

Hangi derginin yazınıza daha uygun olduğunu anlamak için çok basit noktaya dikkat etmeniz gerekiyor.

• Öncelikle sizin okumalarınız: Bu araştırmaya başlamadan önce size fikir veren makaleleri hangi dergilerden okudunuz? Belki bu dergiler yazınıza daha fazla ilgi gösterebilir. Aynı tartışmada kullanacağınız makaleler içinde geçerli olabilir.
• İlk ve sorumlu yazarlara bakın: Bu kişiler benzer yazıları nerede yayınlamışlar. Bu size belki o dergilere yönelmeniz için fikir verebilir.
• Farklı veritabanlarını makalenizin içeri ile ilgili terimleri araştırarak kullanın: Google Scholar, Pubmed, SCOPUS gibi bir çok veritabanından bu amaçla faydalanılabilir.

Şimdi bunlara kısaca bir göz atalım.

SCOPUS

SCOPUS bir çok yararlı filtreyi beraberinde sunuyor. Burada tarama yapmak için – undergraduate, emergency medicine, medical school, medical student, curriculum, curricula – anahtar kelimelerini girdim. Sol taraftaki filtrelere lütfen dikkat edin.

Bu filtrelerden biri SOURCE TITLE olarak geçen ve aradığınız anahtar kelimelerin en çok hangi dergide yayınlandığını gösteren filtre. Aşağıda girdiğimiz anahtar kelimelerli içeren makalelerin en çok Academic Emergency Medicine’da yayınlandığını görüyoruz.

Eğer ilk sonuç sayfasında ANALYZE SEARCH RESULTS butonuna basarsanız size yazarlar, ülke, sponsorlar vs vs bir çok detayı da veriyor ki bu bilgilerle dergi kararını vermeniz biraz şekillenebilir.

Pubmed‘in nasıl makale aramak yada dergi aramak için kullanılacağı kendine has özellikler içeriyor. Sanırım bunu daha farklı bir yazı olarak planlamak daha iyi olur. Bunun yerine size daha basit olan bir web sayfasını da burada vermek istiyorum – JANE.

JANE: Journal Author Name Estimator

JANE’in giriş sayfasındaki yazma alanına başlık, abstract, anahtar kelimelerinizden birini girerek dergi, yazar, makaleleri listelemeniz mümkün. Ben yine yukarıdaki anahtar kelimeleri girerek bir tarama yaptım.

Bu iki örnekte demek istediğim şu ki, elimizin altında bize yön gösterecek bazı araçlar var ve bunlar sadece burada verilen iki örnekle de sınırlı değil. Onları kullanarak hedefimizi daha daraltmak mümkün.

Dergilerin Değerlendirilmesi

Yazınızın bir dergiye uyup uymadığını gösteren yada sizin o dergiyi seçip seçmemenizi sağlayan bazı kriterlere göz atalım şimdi de.

Scope

Scope kabaca derginin, amaç, içerik ve hedefini gösteren terim. Buna derginin ana sayfasından ulaşabileceğiniz gibi yukarı da örneklenen SCIMAJO listesinden derginin adına tıklayarak da ulaşabilirsiniz. Derginin amaç, içerik ve hedeflerine yazınız uymuyorsa, hiç şansınızı zorlamayın. Başka bir dergiye bakın. Aşağıda Annals of Emergency Medicine için bir örnek sundum.

Eğer dergiyle sizin paylaşmak istedikleriniz örtüşüyorsa, son 5 yıldaki benzer yayınlara bakın çünkü dergilerin ilgi alanları zamanla değişebilir ve bu alanlar editörlerin değişmesiyle de ilintili olarak farklılıklar gösterebilir. Son yıllarda özellikle 1-2 yılda benzer yazıların yayınlanmış olmasını güvenli olarak değerlendirebilirsiniz.

Indekslenme

Web of Science, SCOPUS, Medline, Pubmed gibi indekslerde yer alan dergilerin çoğu bu indekslerde yer alabilmek için oldukça fazla emek ve çaba göstermişlerdir. Bu nedenle bu indekslere güvenli ve prestijli indeksler diyebiliriz. Web of Science’ta Emergency Medicine olarak dergi taradığınızda 14 adet dergi çıkıyor ilk 10 tanesi aşağıda görülüyor.

Yayın Tipi

Bazı dergiler okurlara serbest erişim sağlıyor (Open Access). Bazıları ise bireysel ya da kurumsal üyelik üzerinden içeriğini paylaşıyor. Bu dergilerden tek olarak makaleleri satın almak da mümkün. Sizinde farketmiş olacağınız gibi Open Access dergilerde son zamanlarda inanılmaz bir artış ve yazarlarda da bu dergilerde yayınlatmaya yönelik bir eğilim var. Open Access dergiler yayın başına kabul edildikten sonra bir ücret talep ediyor. Bu yaklaşık olarak 1000-2000 USD aralığında oluyor. Bu ücreti gelişmiş sistemlerde kurumlar kendisi karşılarken, bizim gibi araştırma destekleri sınırlı olan ülkelerde yazarlar kendi ceplerinden bu ücreti karşılamak zorunda kalabiliyor. Bu da Doçent yada Profesör olmak için sadece iyi araştırma yapmanızın gerekliliği yanında, finansal olarak da yüklü bir meblağı ödemeyi göz önüne almış olmayı gerektiriyor. Open Access de yayınlanmak makalelere herkes tarafından kolay ulaşım ve dolayısı ile de daha fazla referans olarak kullanılma imkanı veriyor. Kurumdan yapılan yayınların referans olarak kullanılması da üniversitelerin dünya sıralamasında önemli bir parametre olduğu içinde kurumlar bu ücretleri ödemekten kaçınmıyor. Şu an çalıştığım kurumda her yeni başlayan öğretim üyesine yaklaşık 20,000 USD tutarında bir başlangıç bursu sağlanıyor. Bununla yeni bir araştırmaya başlayabileceğiniz gibi, isterseniz bunu Open Access journallarda yayınlamak içinde kullanabilirsiniz. Eğer bu para bir şekilde kullanılmış ve bitmişse, kurum impact factoru 2’nin üzerinde olan dergiler için kendisi ödeme yapıyor. Tabi şunu da akıldan çıkarmamak lazım. Bir çok PREDATOR dergi de Open Access özelliğinde. Bu noktada sizden bu dergilerin saygın indekslerde olup olmadığını mutlaka kontrol etmenizi öneririm. PREDATOR olarak adlandırılan dergilerin listesini bazı sitelerde bulmak mümkün.

Yayın Hızı

Bir kısmınız için hızlı yayınlanma bir öncelik olabilir. Bu verilere ulaşmak ne yazık ki yukarıdakiler kadar kolay değil. bazı dergiler bunu web sayfalarında yayınlasa da, genellikle gizlenmiş ve zor bulunabilecek yerlerde barındırıyorlar. Yazının editör ofisine ulaşması ve yayınlanması arasındaki geçen süre tabiki yazının kalitesiyle de alakalı olsada bu süre 1 aydan 12 aya kadar varan bir yelpazede. Genellikle 8-12 haftalık bir ortalamadan bahsediliyor.

Impact Factor

Impact Factor (IF) derginin kalitesini, yaygın kullanıcı kitlesini gösteren bir parametre olarak da değerlendirilebilir. Tıptaki yüksek IF’lü dergiler genellikle en yeni, çığ açan bilgileri yayınlamak için yarışıyorlar. Daha düşük IF’lü dergiler ise ek katkı sağlayan yayınları tercih ediyor ki zaten bunların bir kısmı da yüksek IF’lü dergilerde yayınlanamamış olanlar. Araştırmanız çığ açan bir bilgi sunuyorsa, yüksek IF’lü dergilerin kapısını çalın. Sadece bilinen bir konuda ek bilgi veriyorsa, boşuna zaman kaybetmeyin. Çünkü yüksek IF’lü dergilerin yayın kabul oranları %10’un altında. Bu noktada camiamızda Annals of Emergency Medicine gibi prestijli dergilerde yayınları olan araştırmacılarımıza ayrıca teşekkür etmek ve onları tebrik etmek gerekiyor. Aşağıda Acil Tıp ile ilgilenen dergilerin IF listesi var. Bu listede Annals of Emergency Medicine en başta görünüyor. Şu an Annals’ın IF’ü 5.35. New England Journal of Medicine’ın IF’ü ise 79.3.

Umarım yukarıdaki bazı bilgiler bir sonraki dergi seçiminizde size yol gösterici olur. Eğer sizlerin kullandığınız başka ölçütler, web siteleri varsa lütfen aşağıdaki yorum kısmına ekleyiniz.