Editör: Dr. Nurettin Özgür Doğan

Acil servislere başvuran ciddi yanık hastalarında yanık alanını hesaplamak ve hastaya uygun sıvı resüsitasyonu yapmak, bu hastaların mortalite ve morbiditesini yakından etkileyen bir durum. Yoğun bir acil serviste ise bu hesaplamaları yapmak bazen çok zor olabiliyor. Fazla sıvı yüklemeleri ise kalp yetmezliği ve solunum problemleri açısından risk oluşturuyor. Bu hastalarda yanık yüzey alanını ve verilmesi gereken sıvı miktarını hesaplamak için geliştirilen Mersey Burns App, gerçekten başarılı bir uygulama.

Mersey Burns App; yanık lezyonlarını Amerikan Yanık Cemiyeti’nin 2009 yılında belirlediği yüzeyel (1. derece), yüzeyel parsiyel ve derin parsiyel (2. derece) ile tam kat (3. derece) olarak belirlemiş. Programı açınca öncelikle yasal uyarı çıkıyor ve programı kullanabilmek için bunu kabul etmemiz gerekiyor. Program, yanık yüzey alanını hesaplama için oldukça basit tasarlanmış. Bunun için önden ve arkadan görünen bir insan diyagramı mevcut. Program, yüzeyel yanıkları kapsamıyor. Yani en az parsiyel yanığı olan hastalara verilecek sıvı miktarını hesaplıyor. Bunun için hastanın yanık derecesini (tam kat ya da parsiyel olarak) seçtikten sonra diyagramdan hastanın yanık lezyonlarını işaretleyerek yanık alanı belirlendikten sonra hastanın yaşı, kilosu ve yanığın ne zaman olduğunu bilgilerini girip, sağ alttaki serum işaretini tıkladığımızda ne kadar sıvıyı ne kadar sürede vermemiz gerektiğini öğrenebiliyoruz. Sıvı açığı Parkland formülüne göre hesaplanıyor ve verilmesi gereken sıvıyı Ringer Laktat (Hartman solüsyonu) olarak öneriliyor.

Plastik cerrahlar ve mezuniyet öncesi tıp öğrencileriyle yapılan Mersey Burns App ile Lund ve Browder kartlarının karşılaştırıldığı bir çalışmada; plastik cerrahların Lund ve Browder kartlarıyla yaptıkları hesaplama ile uygulama arasında, total sıvının hesaplanması açısından anlamlı fark saptanmış. Program; öğrencilerin hiç deneyimi olmamasına rağmen ilk 8 saat, sonrasındaki 16 saat ve total verilmesi gereken sıvı miktarını %100 doğru hesaplarken; Lund ve Browder kartları ile yapılan hesaplamalarda sırasıyla %62, %64 ve %81 oranlarında doğruluk bulunmuş.

Mersey Burns App; web sitesi, IOS ve Android platformlarında hizmet veriyor. Şu anda GooglePlay ve AppStore Türkiye üzerinde indirmeye imkan verilmiyor. Android kullanan biri olarak programın yapımcılarıyla iletişime geçsem de yasal sorunlardan dolayı Türkiye’de programı yayınlamaya pek niyetli değiller.

Sonuç olarak internet sitesi olarak da çok kullanışlı olan Mersey Burns App -daha fazla çalışma ile- yanık alanı ve verilmesi gereken sıvı miktarının hesaplanmasında oldukça faydalı olabilir.

Kaynaklar

1. www.merseyburns.com

2. Barnes J, Duffy A, Hamnett N, McPhail J, Seaton C, Shokrollahi K et al. The Mersey Burns App: evolving a model of validation. Emerg Med J. 2014 Nov 4