Bir önceki yazımızda bir sepsis hastasında laktatın nereden çalışılması gerektiğine dair yayınlanmış olan makelelerin sonuçlarını paylaşmıştık. Şimdi de, elimize gelen laktat değerinin ne anlam ifade ettiğine biraz değinelim.

2015 yılında Casserly 28150 hastalık prospektif bir araştırma yayınladı. Burada laktat değerleri 4 mmol/L üzerinde ve altında olan hastaları mortalite açısından değerlendirdiklerinde, laktat değerleri >4 mmol/L olan grubun mortalitesini %45.5 olarak buldular. Neredeyse hastaların yarısı… Fakat ilginç olan bu değerin altındaki hastaların mortalitesi de küçümsenecek bir değer değil (%29). Demek ki daha düşük laktat değerleri de mortalite açısından önemli diye düşünmek gerekiyor.

Yine 2016 yılında, 443 hastayı retrospektif olarak değerlendiren Rabello’nun bir araştırması laktat düzeyi > ve < 2.5 mmol/L olan iki grubu 28 günlük mortalite açısından karşılaştırdı. >2.5 olan grubun mortalitesi %16.5 bulunurken <2.5 grubunda mortalite %5.8 olarak görüldü. Yazarlar RR’i 2.93 olarak belirtmişler bu araştırmada.

Bu iki çalışma diğer benzerleri gibi yüksek laktat değerlerinin mortaliteyle ilişkili olduğunu bir kez daha göstermek yanında aslında anormal her laktat değerinin (>2  mmol/L) acaba mortaliteyle ilişkili olabileceği düşüncesini bir kez daha vurguluyor. Tabi daha yüksek değerlerle mortalitenin arttığı gerçeğini unutmamak gerek.

Anormal her laktat değerinin sepsis hastalarında mortalite için risk oluşturduğunu vurgulayan diğer bir çalışma da Varis’in 2016 daki prospektif bir araştırması. 496 hasta içeren bu araştırmada, laktat değerleri >2 mmol/L üzerinde olan grubun mortalitesi, düşük olan gruba göre anlamlı derecede fazla bukunmuş.

Şimdi bildiğimiz üzere, laktat değerlerini 2 mmol/L ye kadar normal kabul ediyoruz. Ama sanırım bir çoğumuz 2.3 laktat değerli bir sepsis hastasının bu değerine çok endişe verici bir değer olarak bakmamış olabiliriz.

Sonuçlarını altardığım 2016 ya ait bu 3 çalışma ışığında şu sonuca varmak heralde yanlış olmaz.

• Laktat düzeyi yükseldikçe mortalite de yükselir.
• Anormal (>2) tüm laktat değerleri daha yüksek mortalite için bir uyarandır.

Bundan sonra – Tekrarlayan laktat değerlerinin kıymeti nedir? başlıklı yazıyı sizlere paylaşacağım. Ek olarak bu arada acilci.net de yayınlanmış diğer yazıların tümüne bu linkten ulaşabilirsiniz.

1. Casserly B, Phillips GS, Schorr C, Dellinger RP, Townsend SR, Osborn TM, Reinhart K, Selvakumar N, Levy MM. Lactate measurements in sepsis-induced tissue hypoperfusion: results from the Surviving Sepsis Campaign database. Critical care medicine. 2015 Mar 1;43(3):567-73.
2. Rabello Filho R, Rocha LL, Corrêa TD, Pessoa CM, Colombo G, Assuncao MS. Blood lactate levels cutoff and mortality prediction in
   sepsis—time for a reappraisal? A retrospective cohort study. Shock (Augusta, Ga.). 2016 Nov;46(5):480.
3. Varis E, Pettilä V, Poukkanen M, Jakob SM, Karlsson S, Perner A, Takala J, Wilkman E, FINNAKI study group. Evolution of Blood Lactate and 90-Day
   Mortality in Septic Shock. A Post Hoc Analysis of the Finnaki Study. Shock. 2016 Dec 1.