Temel yaşam desteğine dair yapılan tüm çalışmaların nihai hedefi ve – tabiri caizse – kutsal kasesi kaliteli kardiyopulmoner resüsitasyon’dur (KPR) 1. Yüksek kalitede göğüs basısının hasta sonlanımlarını iyileştirdiği gösterildiğinden mekanik kompresyon cihazlarının kullanılması mantıklı görülmüştür 2. Bu konuda 2013 yılında biz de bir yazı serisi yayınlamıştık (Doç. Dr. Serkan Emre Eroğlu’nun Yazı Serisi – 1 – Animax – LUCAS-2 – CardioPump – AutoPulse). Bu seride de belirtildiği şekilde ilk yayınlar sağkalım yönünden anlamlı bir fayda sağlandığını göstermekteydi. Her zaman olduğu gibi meta-analizler evreninde sonuçlar toplanmaya başladıkça bu faydanın miktarının da giderek daha az olduğu bildirilmeye başlandı. İlk gözlemsel çalışmalar ve bu çalışmaları bir araya getiren meta-analizler spontane dolaşımın geri dönüşü (SDGD) oranlarında özellikle ağırlık dağıtıcı band şeklinde üretilmiş cihazlarla belirgin fayda sağlandığını göstermişlerdi 3 (OO 1,62; %95GA: 1,36 ila 1,92). Ancak, yazı serisinin tamamlanmasından sonra yayınlanan geniş bir RKÇ, AutoPulse isimli cihazın fayda sağlamanın tam tersine sağkalım azalmasına yol açtığını ortaya koymuştu (OO: 0,84; %95GA: 0,73 ila 0,96) 4. Bu alanda yapılmaya devam edilen meta-analizlerin hem hedefleri hem de kapsamları son derece değişkenlik göstermekte: hastane içi ya da hastane dışı sağkalıma odaklanarak, tüm cihazlar biraraya getirilerek, sadece tek bir cihaza odaklanarak, sadece RKÇ’leri alarak, ya da gözlemsel çalışmaları da dahil ederek birçok meta-analiz yapıldı. Elbette tüm bu analizlerin çıkarımı da birbibirnden farklı oldu.
Geçen hafta Resuscitation dergisinde yayınlanan bir meta-analizde Khan ve arkadaşları LUCAS ve AutoPulse cihazlarının faydasını değerlendirmede yeni bir yaklaşım deneyerek 7 çalışmayı biraraya getirmişler 5. Bayezyan ağ meta-analizi adı verilen bu yöntem ile bası teknikleri rölatif etkinlik ve güvenliklerine göre sıralanarak “Rankogram” ve “kümülatif sıralama eğrilerinin altında kalan alan hesabı (SUCRA)” ile karşılaştırmaları yapılmış 6. Pek de aşina olmadığımız bu yeni hesaplama tekniğinin halen bazı metodolojik düzenlemelere ihtiyacı olsa da 7, oldukça değişken çalışmaları biraraya getirmeyi başarmış görünüyorlar.
Bu çalışmada 12.908 kardiyak arrest hastası incelenmiş ve mekanik bası cihazlarının rutin kullanımının sağkalıma katkı sağlamadığı belirlenmiş. Elle basının AutoPulse cihazına göre 30 günlük sağkalımı arttırdığının (OO: 1,40; %95 credible interval 1.09 ila 1.94) gösterildiği bu analizin sonuçları yakın zamanda yayınlanan meta analiz sonuçlarını da destekliyor 8,9. LUCAS ve AutoPulse cihazları arasında da kısa ve uzun dönem sağkalım açısından bir fark belirlenmemiş. Olasılık analizine göre elle bası 30 günlük sağkalım açısından birinci sıradaki teknik olarak görülüyor. Aslında bu cihazların KPR kalitesini arttırdığı gösterilmişti. Buna rağmen sağkalım avantajı olmaması ne yazık ki yapılan RKÇ’lerde hastaların atandıkları gruplarda yeterli maskeleme ve körleme yapılamamış olabileceğini düşündürüyor. Bu çalışmanın sonuçları ILCOR’un 2015 kılavuzunda otomatik mekanik kompresyon cihazlarının elle göğüs basısısının yerine geçmemesi gerektiği önerisiyle de uyumlu 10.
Ancak yine de bu cihazları faydalı olabileceği yerler hala var. Yazarımız ve aynı zamanda Ankara 112 İl Ambulans Servisi Başhekimi Uzm. Dr. Burak Bekgöz’ün birkaç ay önce daha bu makale çıkmadan belirttiği hususlar çok önemli. Hasta naklini kolaylaştırmak, zor durumlarda bası standardizasyonu sağlamak, başka şekilde yapılması mümkün olmayan koşullarda basıyı devam ettirebilmek gibi ulvi faydalar halen geçerli. Ancak elle göğüs basısı yapılmasında bir beis yoksa cihazlara bu işi yüklememek için elimizdeki kanıtlar artık çok daha kuvvetli.