P dalgası EKG’deki ilk pozitif sapmadır (defleksiyon).
Atriyal depolarizasyonu temsil eder.

Normal Sinus P Dalgasının Özellikleri

Morfoloji

• Sınırları düzgün
• II. derivasyonda (DII) monofazik
• V1’de bifazik

Eksen (aks)

• Normal P dalgasının aksı 0⁰ ve +75⁰ arasındadır.
• P dalgası DI ve DII’de yukarı doğru, V1’de ters olmalıdır.

Süre

• < 120 ms.

Yükseklik (amplitüd)

• Ekstremite derivasyonlarında < 2,5 mm
• Prekordiyal derivasyonlarda < 1,5 mm

P dalgaları bu derivasyonlarda en çıkıntılı olduğundan, atriyal anormallikler en kolaylıkla inferior derivasyonlarda (II, III, aVF) ve V1’de görülmektedir.

Atriyal dalga formu – P dalgası ilişkisi

• Atriyal depolarizasyon sağdan sola ilerler, sağ atrium sol atriumdan önce aktive olur.
• Sağ ve sol atriyal dalgalar birleşerek P dalgasını meydana getirir.
• P dalgasının ilk 1/3’ü sağ atriyal aktivasyona, son 1/3’lük kısmı sol atriyal aktivasyona karşılık gelir. Ortadaki 1/3’lük kısım ise her ikisinin kombinasyonudur.
• Çoğu derivasyonda (ör. DII), monofazik P dalgasını oluşturan sağ ve sol atriyal dalga formları aynı yöndedir.
• Bununla birlikte, V1 derivasyonunda sağ ve sol atriyal dalgalar zıt yöndedir. Sağ atriyal aktivasyona karşılık gelen başlangıç pozitif dalgasını sol atriyal aktiviteyi gösteren negatif dalganın takip etmesiyle birlikte bifazik P dalgası meydana gelir.
• V1 derivasyonundaki bu sağ-sol atriyal elektrik kuvvetlerinin ayrımı, atriyumdan kaynaklanan dalgaları etkileyen anormalliğin bu derivasyonda birbirinden bağımsız olarak ayrımının yapılabilmesine olanak verir. Diğer tüm bölgelerde P dalgasının genel şekli atriyal anormallik sonucunu çıkartmak için kullanılmaktadır.

Normal P dalgası morfolojisi- DII

• Sağ atriyal depolarizasyon dalgası (kahverengi) sol atriyumunkinden (mavi) önce gelir.
• Kombine depolarizasyon dalgası olan P dalgası, 120 ms’den kısa ve 2,5 mm’den daha az yüksekliktedir.

Sağ atriyal genişleme – DII

• Sağ atrium genişlemesinde, sağ atrium depolarizasyonu normalden uzun sürer ve P dalgası sol atriyal depolarizasyonun sonuna kadar uzar.
• Sağ atriyal depolarizasyon akımının amplitüdü değişmemesine rağmen, tepe noktası sol atrium depolarizasyon dalgasının üzerine gelir.
• Bu iki dalga şeklinin birleşmesi ile, genişliği değişmeyen (< 120 ms) ancak normalden daha yüksek P dalgaları meydana gelir (2,5 mm).

Sol atriyal genişleme – DII

• Sol atriyal genişlemede, sol atrium depolarizasyonu normalden uzun sürer fakat amplitüdü değişmez.
• Bu nedenle, P dalgasının yüksekliği normal sınırlardadır ancak süresi 120 ms’den uzundur.
• Tepe noktasına yakın yerde bir çentik görülebilir veya görülmeyebilir (P mitrale).

Normal P dalgası morfolojisi – V1

• P dalgası V1’de birbirine benzer pozitif ve negatif sapmalar ile, tipik olarak, bifaziktir.

Sağ atriyal genişleme – V1

• Sağ atriyal genişleme V1’de ilk pozitif sapmada yükseklik artışına (> 1,5 mm) sebep olur.

Sol atriyal genişleme – V1

Sol atriyal genişleme V1’de P dalgasının negatif kısmının sonunda genişleme (genişlik > 40 ms) ve derinleşmeye (derinlik > 1 mm) yol açar.

Biatriyal genişleme

• Biatriyal genişleme tanısı, aynı EKG üzerinde hem sağ hem de sol atriyum genişleme kriterlerinin mevcut olması ile konur.

Sağ, sol ve biatriyal genişlemede DII ve V1’deki P dalgası değişikliği çeşitleri aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

Sık Görülen P dalgası Anormallikleri

Yaygın P dalgası anormallikleri şunlardır:

• P mitrale (çift başlı P dalgaları) sol atrial genişleme ile birlikte görülür
• P pulmonale (sivri P dalgaları) sağ atrial genişleme ile birlikte görülür.
• P dalgasının ters dönmesi (inversiyonu), ektopik atriyal ve kavşak (junctional) ritimleri ile birlikte görülür.
• Değişken P dalga morfolojisi, multifokal atriyal ritimler ile birlikte görülür.

P Mitrale

• DII’de geniş, çentikli (bifid) P dalgaları, klasik olarak mitral stenoza bağlı sol atriyal genişlemeye işaret eder.

P Pulmonale

• DII’de uzun, sivri P dalgaları, genelde pulmoner hipertansiyona bağlı (ör. Kronik solunum hastalığına bağlı kor pulmonale), sağ atriyal genişlemeye işaret eder.

Ters P dalgaları

• İnferior derivasyonlardaki P dalga inversiyonu P dalgalarının sinüs dışı kaynaklı olduğuna işaret eder.

PR aralığı < 120 ms olduğunda, kaynak AV düğümdür (ör. Akselere nodal (kavşak) ritim).

PR aralığı ≥ 120 ms olduğunda, kaynak atriyumdadır (ör. Ektopik atriyal ritim).

Değişken P dalgası morfolojileri

• Birden fazla P dalga morfolojisi varlığı atriyum ve/veya AV düğümde birden fazla ektopik odak varlığının göstergesidir.

Eğer ≥ 3 farklı P dalga morfolojisi gözleniyorsa, tanı multifokal atriyal ritim’dir.

Eğer ≥ 3 farklı P dalga morfolojisi gözleniyor ve hız ≥ 100/dk ise, tanı multifokal atrial taşikardi (MAT)’dir.

Yazar Katkıları

Metin: Ed Burns

Çeviri: Melis Efeoğlu

Sayfa Düzenleme: Haldun Akoğlu

Destekleyenler

Bu ve benzeri sayfalarda yer alan içerik Lifeinthefastlane.com Global FOAMed Portalının EKG Kütüphanesi ve A’dan Z’ye EKG Tanıları kısımlarından çevrilmiştir. Bu vesileyle Acil Tıp eğitiminin yeni çağı olarak nitelendirirebileceğimiz FOAM hareketine katkıları ve bu yoldaki şevkleri için Lifeinthefastlane.com eş-editörleri Dr. Chris Nickson ve Dr. Mike Cadogan’a teşekkürü bir borç biliriz.

This page is translated as is from the ECG Library and A to Z by Diagnosis series of Global FOAMed Portal Lifeinthefastlane.com into Turkish. We would like to thank Lifeinthefastlane.com Co-editors Dr. Chris Nickson and Dr. Mike Cadogan for their enthusiasm and contribution to the new era of Emergency Medicine Education. Viva la FOAM!

Referanslar

• Chung DC, Nelson HM. ECG – A Pictorial Primer . Accessed 12/12/2011.
• Edhouse J, Thakur RK, Khalil JM. ABC of clinical electrocardiography. Conditions affecting the left side of the heart. BMJ. 2002 May 25;324(7348):1264-7. Review. PubMed PMID: 12028984; PubMed Central PMCID: PMC1123219 .
• Harrigan RA, Jones K. ABC of clinical electrocardiography. Conditions affecting the right side of the heart. BMJ. 2002 May 18;324(7347):1201-4. Review. PubMed PMID: 12016190; PubMed Central PMCID: PMC1123164 .
• Jenkins RD, Gerred SJ. ECGs by Example. Second Edition. Elsevier Churchill Livingstone 2005.
• Phibbs, BP. Advanced ECG: Boards and Beyond (2nd Edition), Saunders Elsevier 2006.
• Surawicz B, Knilans TK. Chou’s Electrocardiography in Clinical Practice. 6th Edition. Saunders Elsevier 2008.
• Wagner, GS. Marriott’s Practical Electrocardiography (11th edition), Lippincott Williams & Wilkins 2007.