Türkiye’deki acil servislere oldukça fazla sayıda hasta başvurusu olduğu bilgisi, sadece ülkemizde değil tüm dünyada bilinen bir gerçek. Acil serviste çalışmanın zorlukları olsa da; rutinin dışına çıkabilmek, onlarca hastanın arasından acil olanı bulup müdahale edebilmek, nadir hastalıklarla karşılaşmak, bizi cezbeden tarafı olabilir. Bu yazımda, acil servislere nadiren başvuran ancak biz acil hekimleri tarafından kısa sürede tanı konulabilecek durumları derlemeye çalıştım. İyi okumalar…

Falsiform ligament bulgusu

Falsiform ligament, karaciğeri karın ön duvarına bağlayan ligamenttir. Batın içi serbest hava eğer bu ligament çevresinde toplanırsa bu ligament direkt grafilerde görünür hale gelebilir. Yine bilgisayarlı tomografide de serbest hava sayesinde bu ligament görünebilir. Ayakta direkt batın grafilerinde serbest hava saptanması daha olasıdır ancak ayakta grafi çekilemeyen hastalarda bu bulguya dikkat etmek tanıyı kolaylaştırabilir.¹

Achenbach sendromu

Acil servise parmak ya da elinde ani başlayan ağrı ve morarma şikayetiyle bir hasta geldi. Öyküsünde travma olmadığı, özgeçmişinde herhangi bir hastalığı olmadığı ve ilaç kullanmadığını öğrendiniz. Hasta, 2 hafta önce de aynı şikayeti olduğunu ve kendiliğinden geçtiğini söyledi. Fizik muayenede subkutan hematom ve ödem saptadınız ve kapiller dolumu normal gördünüz.  Soğuk uygulamayla parmak rengi değişmedi. Laboratuar testleri normal (trombosit sayımı ve koagülasyon tetleri) saptadınız. İşte Ashenbach sendromu tanısını koydunuz bile. Ashenbach sendromu, parmaklarda ve parmaklarda paroksismal spontan subkutan kanamalar ile karakterize, nedeni bilinmeyen ve kendini sınırlayan bir hastalıktır. Hastanın belirtileri tedavi olmadan 1 hafta içinde kendiliğinden düzelir. ²

Popeye bulgusu

Popeye (Temel Reis) bulgusu, biceps kası uzun başının tendon rüptürü sonucu görülen biceps kasının ortada toplanmasından kaynaklanan bulgudur. Biseps tendonunun rüptürü genellikle proksimalde meydana gelir. Omuz eklemi ile ilişkili kaslar ve tendonlar , aşırı kullanım ve yaşlanma ile ilişkili dejeneratif değişikliklerin bir sonucu olarak yaşlı hastalarda sıklıkla görülür. Atlerler ya da kol  kuvvetine ihtiyaç duyan diğer hastalarda cerrahi uygulanabilse de genellikle nonoperatif yöntemler yeterli olmaktadır. Antiinflamatuar ilaçlar ve istirahat uygun bir tedavidir. ³

Swirl (Girdap) bulgusu

Girdap bulgusu, Roux-en-Y Gastrik by-pass yapılan hastalarda oluşan volvulus nedeniyle görülen bir görüntü. Oldukça nadir rastlansa da bu hastalar ilk olarak acil servislere başvuracağından bir köşeye not almakta fayda var. ⁴

Serebral kavernöz malformasyon

Kavernöz malformasyonlar primer olarak beyinde görülse de cilt, spinal kord ve retinada da görülebilir. Hastaların bir kısmı asemptomatik olmakla beraber nöbet, baş ağrısı hatta ölümcül serebral hemorajiler dahil nörolojik semptomlarla acil servise başvurabilir. Bu hastaların maalesef cerrahi dahil pek tedavi seçeneği yoktur. ⁵

Myastenia Gravis tanısında buz uygulama yöntemi

Buz uygulama yöntemi, myastenia gravis tanısını diğer göz kapağı parezilerinden ayırmada en iyi yatak başı yöntemlerden biridir. Kas ısısının azalmasıyla asetilkolinesteraz aktivitesinin baskılanmasıyla klinik düzelme görülür. İlk görselde hastanın acil servise başvuru şikayeti görülüyor. 2 dakika buz uygulama sonrası >5 mm düzelme testin pozitif olduğunu gösterir. ⁶

Amfizematöz sistit

Amfizematöz sistit, gaz oluşumu ile ilişkili idrar yolu enfeksiyonudur ve yaygın olarak E. coli ve K. pneumoniae kaynaklı olarak ortaya çıkar. Genellikle diyabetik hastalarda görülür. Hastaların kliniğine ateş, karın ağrısı, muayenede batında hassasiyet, laboratuvar tetkiklerinde nötrofil hakimiyetli lökositoz görülür. Mesane duvarındaki gaz direkt grafide görülebilir. Tomografide ise kesin tanı konulur. Tedavi, bu bakterileri kapsayacak şekilde antibiyoterapi verilmesidir. Diyabetik hastalarda amfizematöz sistit akılda tutulmalıdır. ⁷

Amfizematöz prostatit

Amfizematöz prostatit, komplike idrar yolu enfeksiyonunun nadir görülen bir sekeli olup, genellikle immünsupresif, kötü kontrollü diyabet, karaciğer sirozu, alkolizm veya yeni üretral enstrümantasyon uygulanan hastalarda görülür. Hastalarda ciddi dizüri ve idrar inkontinansı görülür. Laboratuvarda lökositoz ve pyüri saptanır. Direkt grafilerde prostat içindeki hava görülebilse de tomografi ile tanı netleştirilir. Diyabetli hastalarda amfizematöz prostatite neden olan en sık bakteri K. pneumoniae’dır. ⁸

Gözdeki kurtlar

Gözünde kurt gördüğünü söyleyen bir hasta acil servise gelse ne yaparsınız? Bir nematod olan Thelazia callipaeda, köpek, kedi ve insanlar da dahil olmak üzere memelilerin gözyaşı bezleri ve kanallarını enfekte eder. Asya’nın bazı yerlerinde endemik olmakla beraber Avrupa’da da rapor edilmiştir. İnsanlarda enfeksiyonun tedavisi, parazitlerin mekanik olarak uzaklaştırılmasıdır. ⁹

Mondor hastalığı

Mondor hastalığı göğüs duvarı yüzeyel venlerinin tromboflebiti ile karakterize nadir görülen benign bir hastalıktır. Hastalar genellikle ani ortaya çıkan, palpable ve ağrılı kordon şeklinde lezyonla başvururlar. Ultrasonografide anekoik, yüzeyel, dilate damarlar ve damar içinde trombüs ve striktür görülebilir. Doppler ultrasonda kan akımının olmaması tanıya yardımcı olur. Hastalık kendi kendini sınırlayan bir özelliğe sahiptir. Semptom ve muayene bulguları 2-8 hafta devam eder. Tedavide nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar yeterlidir. ¹⁰

Editör: Serkan Emre Eroğlu