Eylül 2012’den günümüze kadar toplam 81 kesin tanılı hastanın 45’inin ölümüne neden olan MERS-Cov virüsü ile Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Ürdün’ün başı dertte. Bu virüs sadece bu ülkelerin değil aslında tüm dünyanın bir sorunu. Dünya genelinde; Avrupa’da Fransa, Almanya ve İngiltere ile Kuzey Afrika’da Tunus vakalar saptanmaya başlanan ülkeler olarak öne çıkıyor.  Bu ülkelere ziyaretler devam ettikçe ve önlem alınmadığı takdirde bu virüsün yayılması riski, Dünya Sağlık Örgütü’nü (WHO) bu konuda harekete geçirmişe benziyor.

     Virüsün ortalama inkübasyon süresi 5.2 gün olarak saptanmış. Hastaların ortalama yaşı 56 ve sıklıkla (%74) erkekleri etkiliyor. Hastalarda en sık ateş (%87) ve öksürük görülüyor. Bu semptomları sırasıyla nefes darlığı (%48), karın ağrısı, ishal, kusma gibi herhangi bir GİS semptomu (%35) izliyor.

     WHO’ya göre laboratuvar ile tanı konulan hastalar ‘kesin’ statüsündeyken ‘olası’ hastalar 3 şekilde tanımlanıyor:

     1.Ateş ve akut solunum yetmezliği ile başvuran hastalarda klinik, radyolojik ve histopatolojik olarak akciğer  parankim hastalığı (pnömoni ya da ARDS gibi) kanıtının olması

                                                         +

MERS-CoV testi bakılamıyorsa ya da uygunsuz tek örnek bakılabildiyse

                                                         +

Hastanın kesin MERS-CoV ile enfekte hasta ile direkt temas etmesi

 

2. Ateş ve akut solunum yetmezliği ile başvuran hastalarda klinik, radyolojik ve histopatolojik olarak akciğer parankim hastalığı (pnömoni ya da ARDS gibi) kanıtının olması

                                                         +

       MERS-CoV testlerinin yetersiz olması (yetersiz örnekler ve doğrulanmayan pozitif sonuçlar dahil)

                                                         +

           Hastalık başlangıcından 14 gün öncesine kadar virüs olduğu düşünülen Orta Doğu ülkelerine seyahat etmiş olmak

 

3. Akut ateşli solunum hastalığı (herhangi bir derecede)

                                                        +

MERS-CoV testlerinin yetersiz olması (yetersiz örnekler ve doğrulanmayan pozitif sonuçlar dahil)

                                                        +

Hastanın kesin MERS-CoV ile enfekte hasta ile direkt temas etmesi

     Orta Doğu ülkelerine seyahat edip ciddi akut solunum yetmezliği gelişen hastalarda mutlaka MERS-CoV enfeksiyonu yönünden test edilmelidir. Hastalığa alınan örneklerin polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile araştırılmasıyla tanı konuluyor. WHO, örneklerin olabildiğince balgam, endotrakeal aspirasyon, bronkoalveolar lavaj gibi alt solunum yollarından alınması gerektiğini bildiriyor. Eğer örnekler sadece boğaz sürüntüsü gibi üst solunum yolarından alınıyor ve negatif saptanıyorsa şüpheli hastalarda alt solunum yollarından alınan örneğe bakılması, eğer alınamıyorsa boğaz kültürünün tekrarlanması gerektiği vurgulanmış.

     İnsandan insana geçişler, yakın temas haricinde çok sık görülmemekle birlikte vakalar arttıkça insandan insana geçişler de artacağından dikkatli olunmalıdır. Bugüne kadar görülen vakaların çoğunda ciddi komorbiditeler olduğundan bu hastaların MERS-CoV enfeksiyonuna daha yatkın oldukları unutulmamalıdır. Özellikle immünsüprese hastaların atipik şikayetlerle (solunum semptomu olmadan) başvurabileceği de akılda tutulmalıdır.

     Kesin ya da olası hastaların görüldüklerinde Sağlık Bakanlığı ve WHO ile iletişime geçilmesi hastalığın yayılımı, seyri, sonuçları ve dünyadaki diğer hekimlerle paylaşma açısından önem taşıyor. Ülkemizde tanı için örnekler alındıktan sonra Halk Sağlığı Laboratuvarları ile iletişime geçmek gerekiyor.

     Bu ülkelere seyahat edenlerin ise özellikle solunum yolu enfeksiyonu olan hastalarla yakın temas kurmamaları, sık el yıkama (özellikle temas sonrası), az pişmiş yiyecekler ile çiğ sebze-meyvelerden uzak durmaları, vahşi ya da çiftlik hayvanları ile temastan kaçınmaları öneriliyor.

     Sonuç olarak; yaklaşan hac dönemiyle birlikte riskli bölgeden dönen hastaları değerlendirirken MERS-Cov enfeksiyonu mutlak akılda tutulmalıdır.

Kaynaklar

1. http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/en/index.html
2. Assiri A, McGeer A, Perl TM, Price CS, Al Rabeeah AA, Cummings DA, Alabdullatif ZN, Assad M, Almulhim A, Makhdoom H, Madani H, Alhakeem R, Al-Tawfiq JA, Cotten M, Watson SJ, Kellam P, Zumla AI, Memish ZA; the KSA MERS-CoV Investigation Team. Hospital Outbreak of Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus. N Engl J Med. 2013 Jun 19.