Merhaba, Uzm. Dr. Erkan Günay ülkemizin ilk ve şimdilik tek Avrupa Board (EBCEM) sertifikası almış acilcisi. Bizi kırmadı ve sınav tecrübelerini, öncesi ve sonrası ile sizlerle paylaştı. Bu sınava girmek isteyen takipçilerimiz için faydalı olması dileğiyle, iyi okumalar.

Asistanlığımın başlangıcından beri uluslararası kongrelere ve yurt dışı acil tıp uzmanlık eğitimlerine olan ilgimin bir sonucu olarak, ondan fazla ülkede birçok bilimsel toplantı ve projeye katılma imkânı buldum. Bunların sonuncularından biri de Avrupa acil tıp yeterlilik sınavı olan EBEEM oldu. Acilci.net editörlerinin daveti ile sizlerle bu deneyimimi paylaşma fırsatı bulduğum bu yazıda nasıl Türkiye’nin ilk EBCEM ünvanlı acil tıp uzmanı olduğumu anlatacağım.

Neden Avrupa yeterliliği almaya karar verdiğimi merak edenler için öncelikle şunu belirteyim, ben Avrupa’da acil tıp uzmanlığı yapmak istiyorum diye yola çıkmadım. Yaklaşık üç yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde halk sağlığı ve global health alanlarında eğitim aldıktan ve SUNY Downstate Acil Tıp Kliniğinde Afet Yönetimi yan dal programını tamamladıktan sonra acil tıp alanında uluslararası bir yeterlilik belgesi daha almaya karar verdim. Bununla ilgili araştırmalarım sonucunda da Avrupa yeterlilik sınavına başvurabileceğimi keşfettim. Sınav Türkiye Acil Tıp Derneği’nin de kurumsal olarak üyesi olduğu EUSEM (European Society for Emergency Medicine) tarafından organize edilmekte.

EUSEM Avrupa çapında acil tıp alanında bilimsel çalışmalara öncülük eden en büyük bilimsel dernek. EUSEM bünyesinde acil tıp uzmanlığı eğitimi konusunda uzun yıllardır yapılmakta olan çalışmaların bir sonucu olarak EBEEM (The European Board Examination in Emergency Medicine) sınavları geliştirilmiş. İki aşamalı olarak yapılan bu sınav öncesi başvuru ve kayıt EUSEM internet sayfasından online olarak yapılıyor. Başvuru için iki sınav için de bazı şartları yerine getirmiş olmak aranıyor. Genel kriter olarak öncelikle UEMS (European Union of Medical Specialists) akreditasyonu olan bir tıp fakültesi eğitimini tamamlamış ve aktif bir medikal lisans sahibi olmak şartı aranıyor. Bunların dışında acil servis deneyiminizi belgelemeniz isteniyor. Deneyim için temel kriter olarak 2017 yılında yayınlanmış Avrupa Acil Tıp Eğitim Müfredatı esas alındığı belirtilmiş.

Kayıt için öncelikle EUSEM üyesi olmak mantıklı çünkü üyelikle sınav ücretinde ufak da olsa bir indirim ve bir yıllık online dergi üyeliğiniz oluyor. Ücretlendirmeden bahsedecek olursam kişisel EUSEM üyeliği 90€, başvuru değerlendirme ücreti 100€. Hiçbir EUSEM üyeliği olmayanlar için sınav ücreti 600€, bu ücret sadece ulusal dernek üyeliği ile 500€ ya kişisel üyelik de yaparsanız 400€ ya düşüyor. Eğer asistanlık eğitimi alıyorsanız bu ücret 250€ ya iniyor, yani asistanlık sırasında başvurmak kesinlikle daha ekonomik bir seçenek. Sonrasında sizden istenen belgeleri doldurup sınav başvurunuzu tamamlıyorsunuz. Asistan olarak başvuranlardan ek belgeler istenebiliyor. Belgelerden en önemlisi Acil Tıp Kliniği şefinin vereceği “supervisor support form”. Bu formla sorumlunuz sizin gerekli kriterleri sağladığınızı belgeliyor. Bu belgede ilginç olarak sınav sonrası sizin yetersiz olduğunuz düşünülürse imzası olan sponsorun sonradan bir daha sponsor olarak kabul edilemeyeceği belirtilmiş.

İstenen belgelerden diğeri “months in emergency medicine” formu. Bu formla toplamda uzmanlık sonrası kaç aydır bir acil tıp kliniğinde çalıştığınız sorulmuş. Bunların dışında tıp fakültesi ve uzmanlık belgeleri ile çalışmakta olduğunuz kurumdan çalıştığınıza dair bir belge talep ediliyor. Elbette ki bunların İngilizce olması lazım değilse yeminli tercüme için ayrıca para vermek gerekli. Başvuru aşamasını tamamlarken sınav yerinizi de seçiyorsunuz. Türkiye’de bu sınavın yapıldığı tek merkez Akdeniz Üniversitesi. Ben ilk başvuruda başka bir yurtdışı merkezi seçmiştim ancak Türkiye’de var olan merkezi seçmem gerektiği belirtildi.

Yazılı sınav yılda iki kez yapılıyor ve öncesinde başvuru tarihleri belirtilmiş. Bir sonraki sınav için başvuru 3 Ocak 2020 de başlıyor, son başvuru tarihi 14 Şubat 2020 ve sınav da 6 Mart 2020 tarihinde. Sınav başvurunuzu tamamlayıp gerekli ücretlerin havalesini yaptıktan sonra sınav tarihine kadar ders çalışmak dışında yapacak bir şey kalmıyor. Sınav sorularının temel kaynağı olarak EBEEM internet sayfasında Tintinalli belirtilmekle beraber bunun yanında en son ESC ERC kılavuzları da önerilmiş. Ben ilk sınava hazırlanırken Tintinalli yanında Amerikan acil tıp yeterlilik kitaplarını kullandım. Hazırlık için kendi hızınıza da bağlı olmakla birlikte benim gibi asistanlık eğitiminin üzerinden birkaç yıl geçmiş birisi için 3-4 ay yeterli olur diyebilirim.

Yazılı sınav Akdeniz Üniversitesi Tıp Bilişimi Laboratuvarında 2.5 saat süreli ve bilgisayar başında. Sınav gözetmenleri olarak Akdeniz Acil Tıp Kliniği hocaları ve asistanları görevliydi. Sınav ortamı klasik bilgisayar laboratuvarı ve bilgisayarınız önceden belirlenmiş ve sizin bilgilerinizi girmenizle açılıyor ve ortak bir bilgisayar programı üzerinden tüm merkezlerde eş zamanlı sınav yapılıyor. Toplamda 120 soru soruluyor. En zorlandığım alanlar farmakoloji ve toksikoloji soruları oldu. Puanlama sistemi daha önce girdiğim sınavlardan farklı olarak belirlenmişti ve bazı sorularda birden çok soruya doğru cevap vermeniz gerekli ve ona göre o sorunun puanlaması da değişebiliyor. Çoğunlukla teorik bilgi ötesinde hasta bazlı olgu soruları vardı. Sınav sonuçları eposta ile bildiriliyor ve her sınav için geçme notu ayrıca belirleniyor. Benim geçtiğim sınavın geçme notu %66,5 olarak belirtilmişti. Eğer sınavda başarısız olursanız 12 ay içinde tekrar başvuru için ayrıca evrak istenmiyor sadece 100€ daha vermeniz gerekli ama 12 aydan uzun süre geçirirseniz tüm başvuru sürecini baştan yapmanız isteniyor.

Yazılı sınav sonrası başarılı olduğunuz taktirde sözlü sınav başvurusu yapmaya hak kazanıyorsunuz. Bu başvuru için de asistanlıkta 400€ uzman olarak başvurursanız 550€ ödemeniz gerekli. Sınav yılda bir kez ve sadece Brüksel’de yapılıyor. Benim ihtiyacım yoktu ancak sınav için vize gerekiyorsa onun için destek mektubu verildiği belirtilmiş. Sözlü sınav askeri hastanenin bir katında yapılıyor ve sınavdan birkaç hafta önce o sınav için belirlenmiş konular gönderiliyor. Sözlü sınav için konu başlıkları belirlenene kadar çok çalışmadım diyebilirim ancak konular belirlenince ona göre son kılavuzları gözden geçirdim.

Sınav öncesi uygulanacak kurallar ile ilgili ayrıntılı bir eposta gönderiliyor. Erken gitmek ortamı görmek için önemli kıyafet olarak da forma veya beyaz önlük giyilmesi, steteskop getirilmesi isteniyor. Öncesinde giyinmek ve hazırlanmak için bir alan ayrılmış ve çanta, telefon vs bırakarak sınav katına gözetmenler tarafından çıkarılıyorsunuz. Sözlü sınav bizim eğitim sistemimizde çok alışık olmadığımız bir formatta yapılıyor. Toplamda 10 istasyon belirlenmiş, bunlardan ikisi dinlenme istasyonu. Sözlü sınavı geçebilmek için diğer sekiz istasyondan altısından başarılı olmanız gerekli. İstasyonlar hasta odaları ve girmeden önce kapıda içerideki senaryoyla ve başarılı olmanız için sizden beklenenlerle ilgili bilgi veriliyor.

Başarılı olma kriterleri sadece teorik bilginizi göstermek değil bunun yanında asistan ya da yardımcı sağlık personelini eğitmeniz, düzgün davranmanız ve senaryoyu düzgün yönetmeniz bekleniyor ve bunların yüzdeleri her senaryo için ayrı ayrı belirtilmiş. Bilgi yazısını okuduktan sonra odaya girip kendinizi tanıtıp olguyu çözmeniz bekleniyor. Bu sınav ileri derece İngilizce ve öncesinde yurtdışı tıp tecrübesi gerektiriyor çünkü bizim eğitim sistemimizde alışık olmadığımız bazı noktalara da önem verilmiş.

Sınav sonrası geçip geçmediğinizi öğrenmek için birkaç hafta daha beklemek gerekiyor. Yine eposta ile sonucunuzu öğrendikten sonra eğer başarılı olduysanız belgenizi almak için bir sonraki EUSEM kongresinde yapılacak diploma törenine davet ediliyorsunuz. Eğer katılmak istemezseniz belgeyi posta yoluyla da gönderiyorlar. Ben törene katılmak istediğimi belirtip kayıt oldum ancak bu size kongre katılımı sağlamıyor sadece törene katılıyorsunuz. Benim diploma törenim EUSEM 2019 Prag’da yapıldı. Ben kongre katılımı ayarlayamadığım için sadece tören için ve Prag’da gezmek için gittim. Öncelikle Prag çok güzeldi iyi ki gitmişim değişik bir deneyim oldu benim için.

Diploma töreni için kongre merkezine gittiğimde salonda benden başka Türkiye’den kimseyi göremeyince biraz hayal kırıklığına uğradım en azından fotoğrafımı çekecek birisini bulurum demiştim ama kimse gelmemişti. Neyse ki sonradan Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Oktay geldi ki kendisi bu sınavın uzun süredir hazırlık ve uygulamasında EUSEM içerisinde aktif olarak çalışmakta. Kendisinden bu sınava giren ve başarılı olan ilk Türk Acil Tıp Uzmanı olduğumu öğrendiğimde daha da mutlu oldum. Bu mutluluğumu İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Acil Tıp Kliniğinde geçen beş yıllık zorlu asistanlığım ve sonrasında Şişli Hamidiye Etfal Hastanesi acilinde yaptığım mecburi hizmette yanımda olan asistan ve uzman arkadaşlarım ve hocalarımla paylaşmak isterim, hepinize çok teşekkürler.

Sınav sonrası European Board Certified in Emergency Medicine (EBCEM) ünvanı aldım ve Şişli Hamidiye Etfal Acil Tıp kliniğinde hasta bakmaya devam etmekteyim. Bu ünvanın yanında TATD Türkiye Acil Tıp Yeterliği belgesini de almaya hak kazandığımı öğrendim. Avrupa Birliği Ülkeleri için Acil Tıp Uzmanlığı yeterliliğim belgelenmiş olmakla birlikte bu belgenin hangi ülkelerde ve ne şekilde geçerli olduğu konusunda henüz net bir bilgim yok ve açıkçası bu konuda pek de fazla araştırma yapmadım ancak bildiğim kadarıyla çalışmak istediğiniz ülkeler sizi bireysel olarak değerlendirdiğinde uluslararası bir sertifikasyona sahip olmak her zaman için önemli.

Benim gibi Türkiye dışında bir şeyler yapmak isteyen ve bu yolda beraber yürüdüğümüz acil tıp gönüllüleriyle bu sınav deneyimini paylaşma fırsatı bulduğum için çok mutlu oldum, daha ayrıntılı bilgi almak isteyenler için internet sayfası https://eusem.org/ebeem. Elbette sınav veya sonrası için merak edenler benimle iletişime geçebilirler.