QT aralığı Q dalga başlangıcından T dalga sonuna kadar geçen süredir. Ventriküler depolarizasyon ve repolarizasyon için geçen süreyi belirtir.

QT aralığı ve kalp hızı ters orantılıdır:

• Kalp hızlandıkça QT kısalır.
• Kalp yavaşladıkça QT uzar.

• Anormal olarak uzamış QT, özellikle Torsades de Pointes olmak üzere, artmış ventriküler aritmi riski ile ilişkilidir.
• Yakın zamanda tanımlanan konjenital kısa QT sendromu, artmış paroksismal atriyal ve ventriküler fibrilasyon ve ani kardiyak ölüm riski ile ilişkili bulunmuştur.

QT Ölçümü

• QT aralığı DII veya V5-6’da hesaplanmalıdır.
• Maksimum aralığa sahip olan birkaç tam vuru ölçülmelidir.
• T dalgası ile birleşmiş geniş U dalgaları (>1mm) hesaplamaya dahil edilmelidir.
• T dalgasından ayrı olan küçük U dalgaları çıkartılmalıdır.
• T dalgasının bitimini belirtmek için maksimum eğim kesişimi metodu kullanılır.

Düzeltilmiş QT

• Düzeltilmiş QT aralığı (QTc), 60/dk kalp hızındaki QT aralığını hesaplar.
• QT değerlerinin değişik kalp hızlarında karşılaştırılmasına ve artmış aritmi riski olan hastaların saptanmasına olanak verir.

QTc hesaplamasında kullanılan birçok formül mevcuttur. Hangi formulün en kullanışlı olduğu açık değildir.

Bazett Formulü: QTc = QT / √RR

Frederica Formülü: QTc = QT / RR 1/3

Framingham Formülü: QTc = QT + 0.154 (1- RR)

Hodges Formülü: QTc = QT + 1.75 (kalp hızı – 60)

Dikkat: RR mesafesi saniye olarak verilmiştir (RR mesafesi = 60 / kalp hızı).

• Bazett formülü basitliğinden dolayı en sık kullanılır. > 100/dk kalp hızındaki düzeltmelerde en çok, < 60/dk hızındaki düzeltmelerde en az faydalıdır ancak 60-100 / dk arası kalp hızlarında yeterli düzeltmeye olanak verir.
• 60-100/dk aralığı dışındaki kalp hızlarında Frederica veya Framingham düzeltmeleri en uygundur ve bunlar kullanılmalıdır.
• Eğer hastanın kalp hızı 60/dk iken hastanın EKG’si çekilirse mutlak QT aralığı kullanılmalıdır!

Günümüzde QTc’yi hesaplayan birçok iphone uygulaması (ör. Medcalc) ve MNCalc.com web sayfasında kullanımı ücretsiz hızlı ve kolay QTc hesaplayıcı mevcuttur.

Normal QTc Değerleri

• Erkeklerde > 440 ms ya da kadınlarda > 460 ms ise QTc uzamıştır.
• QTc > 500 ms olması artmış torsades de pointes riski ile ilişkilidir.
• < 350 ms olması durumunda QTc anormal olarak kısadır.
• Kullanışlı bir pratik kural olarak normal QT öncesindeki RR aralığının yarısından azdır.

Uzamış QT Nedenleri

1. Hipokalemi
2. Hipomagnezemi
3. Hipokalsemi
4. Myokardiyal iskemi
5. Post – kardiyak arrest
6. Artmış intrakraniyal basınç
7. Konjenital uzun QT sendromu
8. İlaçlar

1. Hipokalemi

Hipokalemi prekordiyal derivasyonlarda belirgin U dalgaları ile ekstremite derivasyonlarında gözle görülür QTc uzamasına (T-U birleşmesine bağlı) yol açar.

2. Hipomagnezemi

3. Hipokalsemi

Hipokalsemi tipik olarak T dalgasını değiştirmeden ST segmentini uzatır.

4. Hipotermi

Ciddi hipotermi genellikle bradiaritmiler (özellikle yavaş AF), Osborn dalgaları ve titreme artefaktı ile ilişkili, belirgin QTc uzamasına yol açabilir.

5. Miyokard İskemisi

Miyokard iskemisi QTc’de, 450- 500 ms civarında, az miktarda uzama oluşturma eğilimindedir. Bu hiperakut MI ve benign erken repolarizasyon ayrımını yapma konusunda yardımcı olabilmektedir ( her ikisinde de benzer hiperakut T dalgaları oluşmakta, fakat benign erken repolarizasyonda genelde QTc normaldir).

6. Artmış Kafaiçi Basınç

İntrakraniyal basınçta ani artış (ör. subaraknoid hemorajiye bağlı) karakteristik T dalgaları (serebral T dalgaları) meydana getirebilir: uzamış QTc ile birlikte geniş, derin T dalga inversiyonları.

7. Konjenital Uzun QT sendromu

Uzun QT sendromuna yol açan birçok konjenital iyon kanalı bozukluğu mevcuttur ve artmış torsades de pointes ve ani kardiyak ölüm riski ile ilişkilidir.

Kısa QTc Nedenleri (<350 ms)

1. Hiperkalsemi
2. Konjenital kısa QT sendromu
3. Digoksin etkisi

1. Hiperkalsemi

Hiperkalsemi ST segmentinde kısalmaya yol açar ve Osborne dalgaları görünümüyle ilişkili olabilir.

2. Konjenital Kısa QT Sendromu

• Konjenital kısa QT sendromu (SQTS), artmış paroksismal atriyal ve ventriküler fibrilasyon ve ani kardiyak ölüm riski ile ilişkili, potasyum kanallarının otozomal dominant geçişli bir bozukluğudur.
• Temel EKG değişiklikleri uzun ve sivri T dalgalaerı ile birlikte çok kısa QTc (< 300-350 ms).

Şu durumların varlığında kısa QT sendromundan bahsedilebilir:

• Genç erişkinde tek başına atriyal fibrilasyon
• Kısa QT aralığı olan aile bireyi
• Ailede ani kardiyak ölüm hikayesi
• EKG’de uzun, sivri T dalgaları ile birlikte < 250 ms QTc görülmesi
• Kalp hızı yavaşladıkça QT intervalinin artmaması

3. Digoksin

Digoksin, lateral derivasyonlarda aşağı eğimli ST segment boyunca depresyon (“ters tik” görünümü), yaygın T dalga düzleşmesi ve inversiyonu, birçok aritmi (ventriküler ektopi, bloklu atriyal taşikardi, sinüs bradikardisi, düzenli AF ve her tipte AV blok) ile birlikte QT intervalinde göreceli olarak kısalma meydana getirir.

QT Aralığı Skalası

Viskin (2009), kısa ve uzun QT sendromlu hastalarda tanıya yardımcı olması açısından QT aralığı skalasını kullanmayı önermektedir(öncelikle geri dönüştürebilir nedenler dışlanır).

İlacın İndüklediği QT Uzaması ve Torsades (TdP)

• QT’yi uzatan ilaçlarla zehirlenme durumunda TdP riski absolu QT ile, düzeltilmiş QT’den daha iyi belirlenebilir.
• TdP riski absolu QT aralığı ve kalp hızı ile birlikte değerlendirilir (aynı EKG trasesinde).
• Hastanın TdP riski altında olup olmadığını belirlemek için bu değerler QT normogramına işaretlenir.
• Çizginin altında kalan QT aralığı- kalp hızı hastanın TdP riski altında olduğunu gösterir.
• Normogramda görüldüğü üzere, QTc’yi uzatan ilaçlardan göreceli olarak taşikardi ile ilişkili (ör. ketiapin) olanların TdP’yr yol açma ihtimali bradikardi ile ilişkili olan ilaçlardan (ör. amisulpride) daha azdır.

Yazar Katkıları

• Metin: Ed Burns
• EKG’ler: Ed Burns
• Çeviri: Melis Efeoğlu
• Sayfa Düzenleme: Haldun Akoğlu

Destekleyenler

Bu ve benzeri sayfalarda yer alan içerik Lifeinthefastlane.com Global FOAMed Portalının EKG Kütüphanesi ve A’dan Z’ye EKG Tanıları kısımlarından çevrilmiştir. Bu vesileyle Acil Tıp eğitiminin yeni çağı olarak nitelendirirebileceğimiz FOAM hareketine katkıları ve bu yoldaki şevkleri için Lifeinthefastlane.com eş-editörleri Dr. Chris Nickson ve Dr. Mike Cadogan’a teşekkürü bir borç biliriz.

This page is translated as is from the ECG Library and A to Z by Diagnosis series of Global FOAMed Portal Lifeinthefastlane.com into Turkish. We would like to thank Lifeinthefastlane.com Co-editors Dr. Chris Nickson and Dr. Mike Cadogan for their enthusiasm and contribution to the new era of Emergency Medicine Education. Viva la FOAM!

Referanslar

• Surawicz B, Knilans T. Chou’s Electrocardiography in Clinical Practice (6th edition), Saunders 2008.
• Viskin S. The QT interval: too long, too short or just right. Heart Rhythm. 2009 May;6(5):711-5. Epub 2009 Mar 3.
• Wagner, GS. Marriott’s Practical Electrocardiography (11th edition), Lippincott Williams & Wilkins 2007.