¹

Bilindiği gibi travma hastaların yönetiminde son 10 yıldır en sık tartışılan başlıklardan birisi tüm vücut BT (TVBT) uygulaması. Bunun dolaylı bir yansıması olarak acilci.net’te de bu konuyla ilgili yazılmış pek çok yazı bulabilirsiniz. Bunlardan kapsamlı bir özet yazı olma özelliği olan “Majör Travma Hastalarında Tüm Vücut BT Gerekli mi?” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

TVBT ile ilgili bildiklerimiz şu ana kadar çoğunlukla retrospektif kohort çalışmalarına dayanıyordu ve maalesef bir randomize kontrollü çalışma (RKÇ) bulunmamaktaydı. Nihayet geçen yılın sonunda TVBT ile ilgili ilk RKÇ yayınlandı. Aslında çalışmanın protokolü 2012’de yayınlanmıştı ve sonuçlar konunun ilgilileri açısından heyecanla bekleniyordu. Sonuçlara geçmeden önce uzatmadan şu anda ki TVBT’ye dair bilgilerimizi hatırlayacak olursak;

• Mortaliteyi azaltıyor.
• Acilde kalış sürelerini ve acilde tanı alma sürelerini kısaltıyor
• Klasik yaklaşıma göre belirgin bir maliyet değişikliği yok.
• Radyasyonu maruziyeti klasik yaklaşıma göre biraz daha fazla.

Peki REACT-2 bu bilgilerimizde değişiklik yaptı mı? İşte çalışma;

İlk RKÇ: REACT-2

Çalışma 6 tane seviye 1 travma merkezinde 18 yaş üstü gebe olmayan travma hastaları ile yapılmış. Tüm merkezlerde 1:1 olacak şekilde randomizasyon sağlanmış ve randomizasyona uygun hastalar TVBT grubuna veya klasik ATLS yaklaşımına uygun şekilde bakım yapılan standart tedavi grubuna olacak şekilde iki gruba ayrılmış. Dahil etme kriterlerine bakıldığında oldukça geniş bir travma grubu çalışmaya alınmaya çalışılmış sadece aşikar minör travması olan hastalarla müdahale edilmezse az sonra ölümün gerçekleşeceği aşikar hastalar (KPR yapılan veya periarest hastalar) çalışmaya alınmamış. Her iki grupta da primer bakı gerçekleştirilmiş. Sonrasında hastalar 1:1 olacak şekilde gruplara ayrılmış.

Her tedavi kolu için 539 olacak şekilde örneklem büyüklüğü hesaplanmış (Bu büyüklük %5’lik mutlak risk azalması için belirlenmiş).

Primer sonlanım noktası olarak hastane içi mortalite belirlenirken, 24. saat ve 30. gün mortalite, radyasyon dozu, acil servis süreleri, maliyetler gibi başlıklar ikincil sonlanım noktası olarak belirlenmiş.

SONUÇLAR…

Primer sonlanım noktasına bakıldığında her iki grupta da mortalite oranlarının %16 olduğu görülmüş. Benzer şekilde hem 24. Saat hem de 30.gün mortalitelerinde de bir fark saptanmamış. Acil servis sürelerinin beklenildiği üzere TVBT grubunda daha kısa olduğu görülmüş. Maliyetler açısından bir fark saptanmazken radyasyon dozu TVBT grubunda daha yüksek olduğu görülmüş.

Yorum;

Aslında REACT-2 sonuçları şu ana kadar bildiğimizden farklı olarak bize TVBT uygulamasının mortalite üzerine bir katkısı olmadığını söylüyor. Ancak bu ifade biraz sıkıntılı. Daha doğrusu REACT-2 sonuçları bize iki yaklaşım arasında %5’lik bir mortalite farkı olmadığını söylüyor. Çünkü çalışmanın örneklem büyüklüğü buna göre hesaplanmış. Daha önce yapılmış retrospektif kohort çalışmalarında bile bu mortalite farkının %3 ile %6 arasında değiştiğini ve söz konusu mortalite olunca %1 veya %2’lik farkların bile önemli olabileceği düşünüldüğünde çalışmanın örneklem büyüklüğünün yetersiz olduğunu düşünmekteyim. En azından TVBT mortalite üzerinde etkisi yokmuş diyebilmek için daha geniş (%2 için her bir kolda 3800 %1 için 15000 civarında) hasta gruplarına ihtiyacımız var gibi görünüyor.

Mortalite harici başlıklarda ise aslında şu ana kadar bildiğimiz doğruları destekler şekilde ilk RKÇ’nin sonuçları.