Tarihçe

Arsenik ilk olarak MÖ 3000’lerde başlayarak, arsenik keşfedildi ve bakıra eklenerek bronz alaşımı eklendi. Ancak arsenikle çalışmanın olumsuz sağlık etkileri, uygulanabilir bir alternatif olan kalay keşfedildiğinde terk edilmesine neden oldu. Zararlı etkileri ortaya konulana kadar, asırlar boyunca arsenik tıbbi olarak kullanıldı. Geleneksel Çin tıbbının bir parçası olarak 2.400 yıldan fazla bir süredir kullanılmaktadır. Batı dünyasında, salvarsan gibi arsenik bileşikleri, penisilin piyasaya sürülmeden önce sifilizi tedavi etmek için yoğun bir şekilde kullanıldı. Sonunda terapötik bir ajan olarak sülfa ilaçları ve daha sonra diğer antibiyotiklerle değiştirildi.

Arsenik ayrıca birçok tonikte kullanılan bir bileşendi. Ayrıca Elizabeth döneminde bazı kadınlar ciltlerini beyazlatmak için topikal olarak uygulanan sirke, tebeşir ve arsenik karışımını kullandılar. Bu arsenik kullanımı cildin yaşlanmasını ve kırışmasını önlemeyi amaçlıyordu, ancak bir miktar arsenik kaçınılmaz olarak kan dolaşımına emildi. Amerika Birleşik Devletleri’nde Viktorya dönemi (19. yüzyılın sonları) boyunca, ABD gazeteleri, benler ve sivilce gibi yüzdeki lekeleri gidermeye söz veren “arsenik cilt rengi kremi” reklamını yaptılar (Figür 1).

Bazı renkler, en önemlisi ve popüler olanı zümrüt yeşili, arsenik bileşiklerine dayanıyordu. Bu pigmentlere aşırı maruz kalma, sanatçıların ve zanaatkarların kaza sonucu zehirlenmelerinin sık görülen bir nedeniydi.

Savaşlar, Kraliyet ve Ölüm

İddiaya göre özellikle İtalya’daki yönetici sınıflar arasında, Orta Çağ ve Rönesans döneminde cinayetleri için tercih edilen bir yöntem haline geldi. Semptomları o dönem yaygın olan koleraya benzediği için farkedilmesi geciktiğinden tercih edilmekteydi. 19. yüzyıla gelindiğinde, “miras tozu” takma adını almıştı, belki de sabırsız mirasçıların miraslarını güvence altına almak veya hızlandırmak için kullandıkları biliniyor veya bundan şüpheleniliyordu. Aynı zamanda, kocasını “kahvesine arsenik koyarak” zehirlemeye çalışan Rebecca Copin davası gibi, 19. yüzyılda aile içi şiddet durumlarında yaygın bir cinayet tekniğiydi.

Birinci Dünya Savaşı sonrası Macaristan’da, sinek kağıdının kaynatılmasıyla elde edilen arsenik, “Angel Makers of Nagyrév” isimli örgüt tarafından tahminen 300 cinayette kullanıldı.

Çin İmparatorluğu’nda, arsenik trioksit ve sülfitler cinayetin yanı sıra kraliyet ailesi veya aristokrasinin üyeleri için idam cezası olarak kullanıldı. Adli araştırmalar, Guangxu İmparatorunun (ö. 1908), büyük olasılıkla İmparatoriçe Dowager Cixi veya Generalissimo Yuan Shikai’nin emriyle arsenik tarafından öldürüldüğünü belirledi. Aynı şekilde, eski Kore’de ve özellikle Joseon Hanedanlığı’nda arsenik-kükürt bileşikleri, önemli siyasi figürlerin ve kraliyet ailesi üyelerinin ölüm cezasında kullanılan bir zehir kokteyli olan “sayak” için ana bileşen olarak kullanılmıştır. Mahkumların sosyal ve politik önemi nedeniyle, bu olayların çoğu, genellikle Joseon Hanedanlığı Yıllıkları’nda iyi belgelenmiştir; dramatik doğaları nedeniyle bazen tarihi televizyon mini dizilerinde resmedilirler ^​1​.

Zehirlenmelerin tarihiyle ile alakalı daha detaylı okuma isteyenlere de Haldun Hoca’nın https://www.acilci.net/zehir-zehirlenmelerin-tarihi-unlu-zehirler-ve-cinayetler/ yazısını inceleyebilirler.

Öncelikle bir efsaneyi ortadan kaldıralım, “deniz ürünlerinde bulunan organik arsenik toksik değildir.” Şimdi devam edebiliriz…

Arsenik Toksisite Mekanizması

Toksisiteye neden olan yollar arasında, genellikle artezyen suyu tüketilmesine bağlı kronik maruziyet bulunur. Endüstriyel kazalardan, gıda kontaminasyonundan veya arsenik içeren bitkisel ilaçlardan kaynaklanan subakut maruziyet görülür. Son olarak, kasıtlı olarak kendi kendine zehirlenme yoluyla akut maruziyetler, yaşamı tehdit eden çoklu organ yetmezliği (tüm ağır metal akut maruziyetler gibi) ile gastrointestinal tahrişe neden olur.

Arsenik, çok sayıda hücresel enzime bağlanır ve hücresel solunumu engeller. Aynı zamanda, lipid peroksidasyonuna neden olan reaktif oksijen ara ürünleri üretir.

Emilim dermal, solunum ve gastrointestinal yollarla gerçekleşir. Eliminasyon yarılanma ömrü akut alımdan sonra 3 – 5 gündür ve böbreklere ve karaciğere dağılır. Kronik maruziyetlerde arsenik karaciğere, böbreklere, akciğerlere, sinir sistemine, dalağa, saça ve tırnaklara yeniden dağılır. Hepatik metilasyona uğrar ve metabolitler idrarla atılır (deniz ürünlerinden alınan organik arsenoidler hariç bu grup metabolizmaya uğramadan atılır) ^​2​.

Arsenik Zehirlenmesinde Klinik Bulgular

<0.05 mg / kg yutulması hafif GI semptomlarına neden olabilir. > 1 mg / kg yutulması potansiyel olarak öldürücüdür. Artezyen suyundan kronik zehirlenme genellikle 10+ yıl sürer.

Çocuklar: Herhangi bir arsenik insektisit yutulması, potansiyel olarak ölümcül olarak kabul edilmelidir.

Akut toksisite gelişen olgularda; şiddetli sulu ishal (koleroid), kusma ve karın ağrısı, hipersalivasyon ve sarımsak kokusu klasik semptomlardır. GI sistem kanaması meydana gelebilir. Ensefalopati ve nöbet gelişebilir.  Saatler içinde kardiyovasküler kollaps ve EKG değişiklikleri ve disritmilerle gösterildiği gibi akut miyopati de gelişebilir. ARDS, böbrek ve karaciğer yetmezliği görülebilir. Kemik iliği supresyonu 24-72 saatte gelişerek 2-3 hafta içinde en düşük seviyeye ulaşır ve alopesi ortaya çıkar. Periferik nöropati, solunum yetmezliğine ilerleyen Guillian-Barre sendromuna benzer şekilde artan bir şekilde 1-3 hafta sonra gelişebilir.

Subakut toksisite gelişen olgularda; GI semptomları, lökopeni ve düzensiz karaciğer fonksiyon testleri ve hematüri, periferik nöropati daha sonra gelişebilir.

Kronik toksisite olan hastalarda ise sinsi çoklu sistem semptomları ortaya çıkar. Kutanöz lezyonlar (avuç içi ve ayak tabanlarının hiperkeratozu, hiper pigmentasyon), tırnak değişiklikleri (Mee çizgileri), ağrılı periferik nöropati ve mesane derisinin maligniteleri ortaya çıkabilir ^​3​.

Tetkikler

Tam kan sayımı, karaciğer fonksiyon testleri, arter kan gazı, tam idrar tetkiki, akciğer ve abdominal grafi (inorganik arsenik radyo-opaktır) EKO (kardiyomiyopati şüphesi varsa). Spot üriner arsenik tanıyı doğrulayabilir (normal <30 mikrogram / L veya 400 nmol / L) 24 saatlik idrar toplama vücut yükünü daha iyi yansıtır. (normal <50 mikrogram / 24 saat veya 675 nmol / 24 saat).

Serum arsenik düzeyi, hasta anürik ise bakılabilir. Bir “ağır metal taraması” nda pozitif bir arsenik testi varsa, bunun organik (büyük olasılıkla neden) inorganik maruziyet arasında ayrım yapması gerekir ^​4​.

Tedavi

Hasta koopere ise ve arsenik trioksit zehirlenmesi (radyo-opak) ile kendini gösteriyorsa, polietilen glikol ile tüm bağırsak irrigasyonu uygulanabilir.

GI kayıplarından kaynaklanan hipovolemi için 10 – 20 ml / kg IV kristalloid vermek gerekir. Yanıt yeterli değilse, noradrenalin başlamak gerekir .

Hastalarda nöbet gelişebileceği unutulmamalıdır ancak hastanın disritmi olmadığını kontrol etmek gerekir. Nöbet için benzodiazepinlerle yönetilebilir (Lorazepam 0.1mg / kg maksimum 4mg Diazepam 0.15mg / kg maksimum 10mg Midazolam 0.2mg / kg maksimum 10mg).

Şelasyon, arsenik intoksikasyonunun klinik bulguları olduğunda veya klinik özellikler ve üriner arsenik konsantrasyonu ile subakut maruziyetin arttığı durumlarda endikedir. Succimer ile şelasyon tercih edilen ajandır. Oral uygulama mümkün değilse dimercaprol IM verilebilir ^​5​.

Takip

Kronik zehirlenme hastaları ayaktan tedavi olarak yönetilebilir. Potansiyel alımdan 12 saat sonra asemptomatik olan hastalar zehirlenmemiştir ve taburcu edilebilir. Semptomatik olanlar, semptomlar düzelene kadar agresif destekleyici bakım ve şelasyon gerektirir. Akut fazda hayatta kalırlarsa devam eden komplikasyonları izlemek için takip kanları gerekecektir. Ayrıca hastaları taburculuk sırasında asendan nöropati konusunda uyarmak gerekir.

Kaynaklar