QRS Kompleks Morfolojisi

Değerlendirilmesi Gereken Temel Özellikler

1. Komplekslerin genişliği: dar ya da geniş.
2. Komplekslerin voltajı (yüksekliği).
3. Spot tanılar: Tanımanın önemli olduğu özel morfoloji patternleri.

QRS Genişliği

• Normal QRS genişliği 70-100 ms’dir (sağlıklı olgularda zaman zaman 110 ms’lik süre gözlenmektedir).
• QRS genişliği her bir QRS kompleksinin kaynağını belirlemede faydalıdır.
• Dar kompleksler (QRS< 100 ms) köken olarak supraventrikülerdir.
• Geniş kompleksler (QRS> 100 ms) hem ventriküler kaynaklı hem de supraventriküler komplekslerin aberran iletimine bağlı olabilmektedir (ör. dal bloğu, hiperkalemi veya sodyum kanal blokajı).

Dar Kompleksler

Dar (supraventriküler) kompleksler üç temel bölgeden köken alır:

• Sino-atriyal düğüm (=normal P dalgası)
• Atriyum ( = anormal P dalgası/ flutter dalgası/ fibrilasyon dalgası)
• AV düğüm / junction (= P dalgası ya yok ya da < 120 ms’lik kısa PR aralıklı anormal P dalgası)

Dar kompleks ritim örnekleri

Geniş Kompleksler

• > 100 ms QRS süresi anormaldir
• > 120 ms QRS süresi dal bloğu veya ventriküler ritim tanısı için gereklidir

Geniş komplekslerin sebepleri

• Ventiküler Kaynaklı, ya da
• Dal bloğu
• Hiperkalemi
• Sodyum kanalı bloke eden ajanlar ile zehirlenme (ör. trisiklik antidepresanlar)
• Pre-eksitasyon (Wolff-Parkinson-White sendromu)
• Ventriküler pace
• Hipotermi
• İntermittan aberrans (ör. hız ilişkili aberrans)

Geniş kompleks ritim örneği:

Ventriküler ile Supraventriküler Ritimlerin Karşılaştırılması

Ventriküler kompleksler ile aberran iletimli supraventriküler komplekslerin ayrımı güç olabilmektedir.

• Genel olarak, sinüs ve atriyal ritimlerin (taşikardi, flutter, fibrilasyon) aberran iletimi genellikle kendisinden önce atriyal aktivite (P dalgaları, flutter dalgaları, fibrilasyon dalgaları) varlığı ile belirlenebilmektedir.
• Buna rağmen, aberran iletimli nodal (AV nodal) kompleksleri her ikisi de kendisinden önce gelen atriyal aktivite olmadan geniş QRS oluşturduğu için ventriküler kompleksler ile aynı görünebilmektedir.
• Ektopik vuru durumunda, bu ayrım çok önemli değildir (tesadüfi ektopik vurular genellikle tedavi gerektirmez).
• Buna rağmen, devam eden taşiaritmi durumlarında, ventriküler taşikardi ve aberran iletimli SVT ayrımı önemli hale gelmektedir. Bu konu daha detaylı olarak burada tartışılmıştır.

Neyse ki, geniş QRS’in birçok nedeni paternin tanınması ile tespit edilebilmektedir:

• Sağ dal bloğu V1’de RSR’ patterni ve lateral derivasyonlarda derin hızlı geçen (‘slurred’) S dalgaları meydana getirmektedir.
• Sol dal bloğu V1’de deniş, çentikli R dalgası ile birlikte dominant S dalgası ve lateral derivasyonlarda Q dalgası yokluğu meydana getirmektedir.
• Hiperkalemi sivri T dalgaları dahil bir çok anormallik ile ilişkilidir.
• Trisiklik zehirlenmesi sinüs taşikardisi ve aVR’de uzun R’ dalgası ile ilişkilidir.
• Wolff-Parkinson White sendromu kısa PR mesafesi ve delta dalgaları ile karakterizedir.
• Ventriküler pacede genellikle görünür pace spikeları mevcuttur.
• Hipotermi bradikardi, uzun QT, Osborn dalgası ve titreme artefaktı ile ilişkilidir.

Düşük voltaj

Şu durumlarda düşük QRS voltajından bahsedilir:

• Ekstremite derivasyonlarındaki tüm QRS kompleksi amplitüdleri < 5 mm, ya da
• Prekordiyal derivasyonlardaki tüm QRS komplekslerinin amplitüdü < 10 mm

Düşük voltaj QRS hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Elektriksel alternans

• QRS komplekslerinin yükseklik açısından birbirinden farklılık gösterdiği durumlardır.
• En önemli nedeni, değişkenlik gösteren QRS voltajının kalbin sıvı dolu geniş perikard içerisinde ileri geri haraketine bağlı olduğu, masif perikardiyal efüzyondur.

Elektriksel alternans örneği için buraya tıklayınız.

Yüksek Voltaj

• Artmış QRS voltajı sıklıkla sol ventrikül hipertrofisi varlığını göstermek için kullanılır.
• Buna rağmen, yüksek sol ventriküler voltaj (HLVV) 45-50 yaş altı, özellikle zayıf ve atletik hastalarda normal bir bulgu olabilmektedir.
• Sol ventriküler hipertrofi için birçok “voltaj kriteri” mevcuttur.
• Muhtemelen en yaygın kullanılan “Sokolov-Lyon” kriteridir (V1’de S dalga derinliği + V5-6’da en uzun R dalga yüksekliği > 35 mm).
• Sol ventrikül hipertrofisi tanısının göz önüne alınması için voltaj kriteri non-voltaj kriteri ile desteklenmelidir.

Spot Tanılar

Aşağıdaki kardiyak hastalıklar atlanmaması gereken ayırt edici QRS morfolojileri meydana getirir:

• Brugada sendromu (V1-2’de ST elevasyonu ile birlikte kısmi sağ dal bloğu)
• Wolff-Parkinson White sendromu (delta dalgası)
• Trisiklik zehirlenmesi ( aVR’de dominant R dalgası ile birlikte geniş QRS)

Yazar Katkıları

• Metin: Ed Burns
• EKG’ler: Ed Burns
• Çeviri: Melis Efeoğlu
• Sayfa Düzenleme: Haldun Akoğlu

Destekleyenler

Bu ve benzeri sayfalarda yer alan içerik Lifeinthefastlane.com Global FOAMed Portalının EKG Kütüphanesi ve A’dan Z’ye EKG Tanıları kısımlarından çevrilmiştir. Bu vesileyle Acil Tıp eğitiminin yeni çağı olarak nitelendirirebileceğimiz FOAM hareketine katkıları ve bu yoldaki şevkleri için Lifeinthefastlane.com eş-editörleri Dr. Chris Nickson ve Dr. Mike Cadogan’a teşekkürü bir borç biliriz.

This page is translated as is from the ECG Library and A to Z by Diagnosis series of Global FOAMed Portal Lifeinthefastlane.com into Turkish. We would like to thank Lifeinthefastlane.com Co-editors Dr. Chris Nickson and Dr. Mike Cadogan for their enthusiasm and contribution to the new era of Emergency Medicine Education. Viva la FOAM!