Bir bakışta ultrason: Aşinalık
18 yaşında erkek hasta kesici delici alet yaralanması nedeniyle acil servise başvuruyor. Genel durumu iyi oryante koopere. Sol flank bölgede 1 adet yaklaşık 1 cm kesi izi mevcut. Ateş: 36 Nabız:75/dk Tansiyon:130/80 mm/Hg. Hastaya foley sonda takılıyor, idrar rengi açık. Tetkiklerinde Hgb: 15.29 Hct: 45.3 Üre: 27 Kreatinin: 0.77.
Yatakbaşı ultrason görüntüsü..
Tanınız (görmek için tıklayın)
Sol renal laserasyon ve perirenal hematom (Evre 3 renal yaralanma)
Yorum (görmek için tıklayın)
Böbrek, genitoüriner sistemin en sık yaralanan organıdır ve tüm travmaların %5’inde renal yaralanma görülmektedir. Kesici-delici alet yaralanmaları, renal yaralanmaların %5-10’unu oluşturmaktadır (1). Normal renal görüntüleme için, bu yazımıza bakabilirsiniz.
Acil travma ultrasonografisinin (FAST) primer amacı, künt veya penetran, batın içi serbest sıvıyı saptamak üzerinedir. Parankim yaralanması için ise daha ileri eğitim/tecrübe ve solid organ görüntülerine aşinalık gerekmektedir. Bu durumda bile parankim yaralanmalarının hasar derecesi ile tanı oranı doğru orantılı olarak değişebilmektedir.
Sonografi teknisyenlerince alınan ve radyologlar tarafından yorumlanan travmatik renal USG görüntülemelerinde; evre 1 yaralanmalarda pozitif USG %15 oranında, evre 2 yaralanmalarda %16 ve evre 3 yaralanmalarda pozitif USG %60 olarak saptanmıştır (2). Künt travmalı olguları içeren başka bir seride ise renal hasarı saptamada USG nin sensivite %48 ve spesifitesi 96% olarak gösterilmiştir. Kontrastlı ultrasonografik görüntüleme ile solid organ hasarının daha iyi saptandığını belirten çalışmalar da mevcuttur (3). Renal travma evrelemesinde en sık Amerikan Travma Cerrahisi Topluluğunun (AAST) skalası kullanılmaktadır (4). Buna göre;
| Derece | Hasar tanımı |
| 1 | Kontüzyon ya da genişlemeyen subkapsüler hematom Laserasyon yok |
| 2 | Genişlemeyen perirenal hematom Kortikal laserasyon < 1 cm derinlikte, ekstravazasyon yok |
| 3 | Kortikal laserasyon > 1 cm, üriner ekstravazasyon yok |
| 4 | Laserasyon: kortikomedüllar bileşkeden toplayıcı sisteme ya da Vasküler: içinde hematom ile birlikte segmental renal arter ya da ven hasarı ya da parsiyel damar laserasyonu ya da damar trombozu |
| 5 | Laserasyon: parçalanmış böbrek ya da Vasküler: renal pedikül hasarı ya da kopması |
Tedavide evre 1-2-3 yaralanmalarda sıklıkla konservatif tedaviler uygulanırken, evre 4-5 yaralanmalarda konservatif tedavi, cerrahi müdahale veya embolizasyon uygulanabilmektedir (1).
Kaynaklar
- Ekşi M, Atar FA, Evren İ, Şeker KG, Şam E, Tuğcu V. Renal travmalara klinik yaklaşımımız: 8 Yıllık deneyim. The New Journal of Urology. 2016;11(1):28-31.
- McGahan JP, Richards JR, Jones CD, Gerscovich EO. Use of ultrasonography in the patient with acute renal trauma. Journal of ultrasound in medicine : official journal of the American Institute of Ultrasound in Medicine. 1999;18(3):207-13; quiz 15-6.
- Jalli R, Kamalzadeh N, Lotfi M, Farahangiz S, Salehipour M. Accuracy of sonography in detection of renal injuries caused by blunt abdominal trauma: a prospective study. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2009;15(1):23-7.
- Chiron P, Hornez E, Boddaert G, Dusaud M, Bayoud Y, Molimard B, et al. Grade IV renal trauma management. A revision of the AAST renal injury grading scale is mandatory. European journal of trauma and emergency surgery : official publication of the European Trauma Society. 2016;42(2):237-41.
Editör: Serkan Emre Eroğlu