Sağlık personeli için aşı önerileri yazımızın devamı olan bu yazımızda eline iğne batan veya bir şekilde hastaya ait sekresyonlara maruz kalan sağlık personellerinin dikkat etmesi ve yapmaları gereken şeyleri sizlerle paylaşacağız. İyi okumalar.

Hasta kanları ile enfekte iğne batması ya da sekresyon ve sıvılarına mukokutanöz maruziyet sonrası hastalıkların sağlık çalışanına bulaşma ve serokonversiyon riskleri şöyledir:

• HIV enfekte kanla perkütan temas sonrası %0.3
• HIV enfekte kanla mukokutanöz maruziyet sonrası %0.1
• HCV (HVC RNA ile kanıtlanmış vakalar) enfekte kanla perkütan temas sonrası %0.5-1.8
• HBV enfekte kanla non-immün personelin perkütan temas sonrası yaklaşık %30.

Öncelikle her hasta potansiyel olarak tüm enfeksiyonları bulaştırma riskine sahiptir ki bu nedenle işlem öncesi ve sırasında maksimum enfeksiyon kontrol önlemleri alınmış olmalıdır. Buna rağmen maalesef sık sık Hepatit B, Hepatit C, HIV enfeksiyonu gibi bulaşıcı hastalıklara sahip olan hastaların iğneleri zaman zaman sağlık personelinin sıklıkla eline batabilmektedir.

Temas oldu. Ne yapacağız?

Genel öneriler:

Kan veya vücut sıvıları ile temas etmiş yara veya cilt sabun ve su ile yıkanmalıdır; müköz membranlar ise sadece su ile yıkanmalıdır. Antiseptik kullanımı ya da yarayı sıkmak bulaş riskini azaltmamakla beraber kontrendike değildir. Kostik ajanlar, antiseptikler veya dezenfektanların yara içine enjeksiyon uygulanması tavsiye edilmez.

Hepatit B için öneriler:

Yukarıda da belirtildiği üzere hasta kanı ile temas sonrası en sık bulaş riskine sahip etken Hepatit B olduğundan bu yazımızda şüpheli Hepatit B maruziyetine yönelik neler yapılması gerektiğinden bahsedeceğiz. Sonraki yazımızda HIV + hastanın enjektör ya da sekresyonlarına maruziyet sonrası yapılması gerekenleri yazacağız.

Centers for Disease control and Prevention (CDC) nin önerilerinin yer aldığı aşağıdaki tabloda sağlık personeli ve hastadan hangi tetkiklerin istenmesi gerektiği ve ilgili durumlarda önlem-tedavi olarak neler yapılması gerektiği belirtilmiştir.

HBsAg : Hepatit B yüzey antijeni, Anti – HBs : Hepatit B yüzey antijeni antikoru, HBIG : Hepatit B immünglobülin

• HBIG uygulama endikasyonu varsa en kısa sürede intramüsküler uygulanmalı. HBIG dozu 0,06mL/kg’dır.
• Yanıt alınmamış 6 doz Hep B aşısı, uygulandıktan sonra  anti-HBs düzeyi  10mIU/mL altında olması demektir.
• Yanıt alınmış 3 doz Hep B aşısı, uygulandıktan sonra  anti-HBs düzeyi  10mIU/mL üzerinde olması demektir.

Kaynaklar

1-Centers for Disease Control and Prevention, Updated US Public Health Service guidelines for the management of occupational exposures to HBV, HCV, and HIV and recommendations for postexposure prophylaxis

2-Werner B.G., Grady G.F. (1982). “Accidental hepatitis-B-surface-antigen-positive inoculations: use of e antigen to estimate infectivity”. Ann Intern Med 97: 367–369.

3-Shevkani M1, Kavina B, Kumar P, Purohit H, Nihalani U, Shah A. An overview of post exposure prophylaxis for HIV in health care personals: Gujarat scenario. Indian J Sex Transm Dis. 2011 Jan;32(1):9-13. doi: 10.4103/0253-7184.81247.

4-Jagger J., Puro V., DeCarli G. (2002). “Occupational transmission of hepatitis C virus “.JAMA 288: 1469–1471.

5-www.hse.gov.uk

6-www.cdc.gov

Yazar: :Öner BOZAN

Editör: Gökhan AKSEL